IMGF76 (5)

84

Niemal wszystkie treści edukacji oscylują wokół rzeczywistości zmiennej i przemijającej. Tak jak we współczesnej kulturze i niektórych kierunkach filozoficznych bardzo często absurdalnie stawia się człowieka na miejscu Boga⁸.

Już między innymi S. Kiergegaard zauważył, że „ten, kto nie pojął tego, co wieczne, w sposób właściwy, to znaczy w sposób całkowicie konkretny, temu brakuje wewnętrzności i powagi”⁹.

3. Zmienność i wieczność w treściach edukacji

Problem zmienności i wieczności, dyskutowany od najdawniejszych czasów przez najwybitniejsze umysły ludzkości, żywy we wszystkich religiach i kulturach, jest także codziennym problemem wielu, może nawet większości ludzi. Należy się dziwić, że w programach edukacyjnych jest albo w ogóle pomijany, albo też stawiany lękliwie i marginalnie. Niewątpliwie źródła tego stanu rzeczy tkwią między innymi w tzw. procesach laicyzacji, choć sam problem naprawdę niewiele ma wspólnego z laicyzacją, raczej ze współczesną kulturą, gloryfikującą konsumpcjonizm, przyjemności (doczesne), pożądliwość, seks, chciwość i pychę.

Cytowany wyżej S. Kiergegaard zajął się różnymi anomaliami i sposobami rozumienia wieczności, które wydają się aktualne. Według tego filozofia niekiedy:

1. Neguje się to, co wieczne. Konsekwencje tego są brzemienne. Powiada filozof, że wtedy każda indywidualność, każdy człowiek jest demoniczny, „ale niezależnie od tego jak bardzo neguje wieczność, nigdy nie uwalnia się od niej całkowicie”¹⁰. Negację tego, co wieczne wyraża się na wiele sposobów bezpośrednio i pośrednio: jako drwinę, pijaństwo, pochłonięcie pracą, zachwyt nad doczesnością i jej przyjemnościami, oddanie się chciwości i pysze, tzw. działalności politycznej i państwowej czy „prawdziwemu” wychowaniu.

^K Por. Z. Zdybicka, Wolność ludzka i Bóg, [w:] Wolność we współczesnej kulturze. Materiały V Światowego Kongresu Filozofii Chrześcijańskiej, Lublin 1997.

⁹    S. Kiergegaard, Pojęcie lęku. Warszawa 2000, s. 182.

¹⁰    S. Kiergegaard, op. cit., s. 182.