IMGs22

MM świadomego i nieusw iadamianego uczenia się, wzorce za-^Hhlt | lytfr) —kazów t zakazów, kodeks celów kulturowych, obowią.

^Picyck w danej społeczności itd. W społecznościach o rozw iniętej, złożonej tototolBKae społecznej, szczególnie zaawansow anych technicznie, ogromnego ■Kam nabierają intencjonalne, w pełni świadome nauczanie-uczenie H| i wn kam rok lauimiTrhimiuir których podstawowymi składnikami są: nczeń (wychowanek*. nauczyciel (wychowawca) i program nauczania (nyckffWBia).

UjpededteDr wyposażenia biologicznego, w konkretnym prz>padku uszko-dtaane słuchu. podstawowego zmysłu społecznego, zaburza postrzeganie i tym samym przysw ajanie informacji, której nośnikiem jest język, przejawiający się w postaci mowy dźwiękowej. Fakt aro powoduje, ze mesłyszący z nieuszkodzonym ośrodkowym układem nerwowym (OlżNl z pełnymi możliwościami zapamiętywania i myślenia, po-

przede wszystkim to. co zewnętrzne, a więc to, o czym może go in-

tamić wzrok, zaś istota zjawiska, stosunków i zależności zachodzących w przyrodzie i społeczeństwie, w którym tzw życie społeczne wyraża się za pafceckncrwezB kuiniry (technicznej i humanistycznej) może być postrzegana dBagfci wiedzy zatw artej w jęz> ku i za pośrednictwem przede w szystkim słuch*. bądź w przypadku pisma za pomocą wzroku. Możemy zatem powiedzieć że posxrzegam>. „widzimy” to. co wiemy.

W wka procesu socjalizacji spontaniczny rozwój języka i mowy dziecka z uszkodzonym srochem. bez specjalnej pomocy, nie jest możliwy. Wynikają stąd w praktyce edukacyjnej określone następstwa;

• proces socjalizacji może przebiegać w sytuacji, w której dziecko nie-suszące urośnio mę w rodzime, gdzie oboje rodzice me słyszą i w takiej ro-dhtoroe wydsowiije - środkiem komunikacji stają się wtedy znaki języka mtpmmgp,arógrapąodnraema podkultura głuchych;

1 proces socjalizacji t wychowania dziecka z uszkodzonym słuchem -dWnrope ssę aprodze zgodnie z prawidłowościami rozwoju fizycznego jjHBfMlPBPb dfe — jak powiada O. ICrótoert — w sposób „sztuczny”. Dziś jariaak npMkyny to stwierdzenie uwagą, że sztuczność tego process Wł mppK jtodpuue wtedy, kiedy ae mażemy wykorzystać zachowanych

■rofliwdMtoaMM. • cącej można wyodrębnić profilak*

>gikt. Zwróćmy bowiem uwagę, że

rordopedagogiki zapobiega jednocześni*

tych niechcianych, negatywnych

konsekwencji psychospołecznych, które niewątpliwie wystąpiłyby, gdyby lii I zostały podjęte specjalne działania surdowychowawcze.

Istotę procesu surdowychowawczego najcelniej charakteryzuje Otto Krohn-ert¹⁷, wymieniając cztery jego najistotniejsze cechy.

•    totalność, obejmującą potrzebę kształcenia osób z uszkodzonym słuchem w okresie przedszkolnym, szkolnym i poszkolnym;

•    „sztuczność”, polegającą na konieczności stosowania specjalnych metod i środków dydaktycznych w celu „przezwyciężenia przepaści między brakiem mowy a jej posiadaniem”. Na sztuczność tego procesu składają się a) stosowanie bodźców wzrokowych, wibracyjno-taktylnych i motorycznych, podczas gdy normalnie nauka mowy zaczyna się w kręgu: mówienie i słyszenie, słyszenie i mówienie, b) świadome, celowe, refleksyjne przyswajanie języka przez „ćwiczenie mowy”, które u słyszącego dziecka odbywa się spontanicznie. c) „świadome mówienie”, polegające na stałej kontroli mowy postrzeganej u innych i mowy wyrażanej przez siebie;

•    dwuaspektowość kształcenia języka, ściśle związana z jego „sztucznością”. Zadanie szkoły polega nie tylko na przekazaniu pojęć i form językowych, lecz także na wyrobieniu biegłości w mówieniu. Jest to warunek akceptacji osoby z uszkodzonym słuchem przez słyszących;

•    autonomiczność w kształceniu języka osób niesłyszących, którą określa totalność, sztuczność i dwuaspektowość.

Należy jednak zauważyć, że ten, klasyczny już sposób rozumienia istoty postępowania surdowychowawczego, szczególnie wyróżniając „sztuczność” tego procesu, staje się jednak obecnie coraz mniej spotykany, w związku ae współczesnymi koncepcjami wychowania słuchowego (unisensory approack\ w których dążymy do rozwoju dziecka wyłącznie za pośrednictwem słuchu, a więc drogą naturalną.

Swoistość procesu dydaktyczno-wychowawczego w surdopcdagogice charakteryzuje postępowanie rewalidacyjne (usprawniające, kompeasąjbpg i korygujące), którego celem jest rozwój rozumiany jako postulowuBg^gMH rost wiadomości, umiejętności i nawyków oraz jako uczenie się, z oczekiwaniami społecznymi, sposobów zaspokajania potrzeb i że jako internalizacja wartości i ideałów, co w perspektywie winno osobie niesłyszącej możliwie pełną samorealizację w życiu osobistya^j

¹⁷ O. K r 0 h n s r l, Die sprachliche BUdung des Gehórlosen Geschichte. < Gegenwtirtige Problematu% Vcrlag Julius Beitz 1968, | 215-227 antl blcmatyki: B. Hoffmann, Rewalidacja niesłyszących..., | H