�wiadomy umys� D Chalmers1

superweniencja a wyjaśnienie aby wyjaśnić zjawiska takie jak uczenie się, musimy tylko wyjaśnić różne mechanizmy funkcjonalne - w pierwszym przybliżeniu mechanizmy, które powodują odpowiednie zmiany w zachowaniu w odpowiedzi na bodźce ze środowiska (pozostawiając z boku trudności związane z przeżywaniem uczenia się). Obecnie wiele szczegółów tych wyjaśnień nie jest w naszym zasięgu i prawdopodobnie okażą się one bardzo skomplikowane, ale wiemy, że jeśli poznamy wystarczająco dobrze niski poziom, w końcu rozwiążemy problem na wysokim poziomie.

Nieco później dokładnie zdefiniuję pojęcie wyjaśniania redukcyjnego. Na razie pozostaje nam jego charakterystyka dokonana za pośrednictwem przykładu. Mogę jednak zastrzec, czym wyjaśnienie redukcyjne nie jest. Wyjaśnienie redukcyjne zjawiska nie wymaga redukcji samego zjawiska, przynajmniej w pewnym sensie tego dwuznacznego terminu. Zjawisko, które może być realizowane w wielu różnych fizycznych substratach - na przykład uczenie się - może w pewnym sensie nie być redukowalne - na przykład dlatego, że nie możemy utożsamić uczenia się z żadnym konkretnym zjawiskiem niższego poziomu. Ta wieloraka realizowalność nie stoi jednak na przeszkodzie redukcyjnego wyjaśnienia dowolnego przypadku uczenia się w kategoriach zjawisk niższego poziomu²⁰. Wyjaśnienia redukcyjnego danego zjawiska nie należy mylić z redukcją teorii wysokiego poziomu. Niekiedy wyjaśnienie redukcyjne zjawiska umożliwi redukcję wcześniej istniejących teorii wysokiego poziomu, ale innym razem pokaże, że takie teorie były na niewłaściwym tropie. Często może nawet nie być żadnych teorii wysokiego poziomu do zredukowania.

20 W literaturze filozoficznej wieloraka realizowalność jest często wskazywana jako głów

na przeszkoda na drodze do „redukcji", lecz jak argumentuje Brooks (1994), wydaje się to w dużej mierze bez znaczenia dla wyjaśnienia redukcyjnego stosowanego w naukach. Zjawiska biologiczne, takie jak skrzydła, mogą być, na przykład, realizowane na wiele sposobów, ale biolodzy mimo to podają wyjaśnienia redukcyjne. W istocie, jak wskazywali Wilson (1985) i Churchland (1986), wiele zjawisk fizycznych, które bardzo często uważa się za para-dygmatyczne przypadki redukowalności (np. temperatura), są w rzeczywistości realizowalne wielorako.

wyjaśnianie redukcyjne

Wyjaśnianie redukcyjne nie jest najważniejszym na świecie rodzajem wyjaśniania. Istnieje wiele innych jego rodzajów. W określonych przypadkach niektóre z nich mogą rzucić więcej światła na zjawisko niż wyjaśnianie redukcyjne. Istnieją na przykład wyjaśnienia historyczne, wyjaśniające genezę zjawiska takiego jak życie, natomiast wyjaśnianie redukcyjne dostarcza tylko synchronicznej koncepcji funkcjonowania układów żywych. Istnieją także różnego rodzaju wyjaśnienia wysokiego poziomu, takie jak wyjaśnianie aspektów zachowań w kategoriach przekonań i pragnień. Nawet jeśli zachowanie może być w zasadzie wyjaśnialne redukcyjnie, wyjaśnienie wysokiego poziomu jest często bardziej zrozumiałe i pouczające. Wyjaśnień redukcyjnych nie należy postrzegać jako zastępujących wyjaśnienia innego rodzaju. Każde ma swoje miejsce.

wyjaśnianie redukcyjne

przez analizę funkcjonalna

Co umożliwia wyjaśnianie redukcyjne tak różnych zjawisk, jak rozmnażanie się, uczenie i ciepło? We wszystkich tych przypadkach podstawowe znaczenie ma natura pojęć niezbędnych do scharakteryzowania zjawiska. Gdyby ktoś oponował przeciwko komórkowemu wyjaśnieniu rozmnażania: „To wyjaśnia, jak proces komórkowy może prowadzić do wytworzenia złożonego przedmiotu fizycznego, który jest podobny do przedmiotu pierwotnego, ale nie wyjaśnia rozmnażania”, nie słuchalibyśmy tego cierpliwie - bo „rozmnażanie” właśnie to znaczy. Ogólnie rzecz biorąc, wyjaśnieniu redukcyjnemu zjawiska towarzyszą pewne zgrubne analizy danego zjawiska, zakładane milcząco bądź jawne. Pojęcie rozmnażania można z grubsza zanalizować w kategoriach zdolności organizmu do wytwarzania innego organizmu w określony sposób. Wynika stąd, że dany przypadek rozmnażania jest całkowicie wyjaśniony po wyjaśnieniu procesu wytwarzania innego organizmu przez dany organizm.