�wiadomy umys� D Chalmers0

superweniencja a wyjaśnienie

ciwko materializmowi w naszym świecie. Negatywne fakty egzystencjalne, takie jak „Nie ma aniołów”, nie są ściśle superwenientne logicznie na tym, co fizyczne, ale niezachodzenie tej superweniencji jest całkowicie zgodne z materializmem. W pewnym sensie, aby ustalić fakty negatywne, Bóg musiał nie tylko ustalić fakty fizyczne; musiał też oświadczyć: „To wszystko”. Gdybyśmy chcieli, moglibyśmy dodać fakt drugiego rzędu „To wszystko” do bazy superweniencji w definicji materializmu, a w tym przypadku ograniczenie do faktów pozytywnych można usunąć.)

Zgodnie z tą definicją materializm jest prawdziwy, jeśli wszystkie pozytywne fakty dotyczące naszego świata wynikają z faktów fizycznych¹⁷. To znaczy, że materializm jest prawdziwy, jeżeli dla każdego logicznie możliwego świata W, który jest fizycznie nieodróżnialny od naszego świata, wszystkie pozytywne fakty prawdziwe w naszym świecie są prawdziwe w W. Jest to z kolei równoważne tezie, że dowolny świat, który jest fizycznie nieodróżnialny od naszego świata, zawiera kopię naszego świata jako (właściwą lub niewłaściwą) część, co wydaje się intuicyjnie poprawną definicją¹⁸. (Odpowiada to definicji fizykalizmu podanej przez Jacksona [1994], której kryterium jest to, że każdy minimalny fizyczny duplikat naszego świata jest po prostu duplikatem naszego świata¹⁹.)

Omówię tę sprawę w znacznie szerzej w rozdziale IV, gdzie ta definicja materializmu zostanie dokładniej uzasadniona. Niektórzy mogą opo-

17 Prawdopodobnie trzeba zastosować mocniejszą definicję superweniencji logicznej, aby materializm byt prawdziwy, jeśli wszystkie pozytywne fakty na temat wszystkich przyrodniczo możliwych światów wynikają z faktów fizycznych na temat tych światów. Weźmy świat wolny od ektoplazmy, w którym niefizyczna ektoplazma jest jednak możliwością przyrodniczą - być może mógtby on wyewoluować, gdyby parę przypadkowych fluktuacji miato inny przebieg niż w rzeczywistości. Zasadne wydaje się stwierdzenie, że materializm jest fałszywy w takim świecie, a przynajmniej, że jest prawdziwy tylko w stabym sensie.

18 Aby uzyskać równoważność, potrzebujemy wiarygodnej zasady, że jeśli świat A jest częścią właściwą świata S, wówczas pewien pozytywny fakt zachodzący w świecie S nie zachodzi w świecie A; czyli że istnieje pewien fakt, który zachodzi w świecie B i we wszystkich większych światach, a nie zachodzi w świecie A.

19 Definicja ta sprowadza się też z grubsza do tego samego, co definicje Horgana (1982) i Lewisa (1983b), ale w przeciwieństwie do nich, nie wykorzystuje dość niejasnego pojęcia „obcej własności" w celu wykluczenia ektoplazmatycznych światów z zakresu odpowiednich możliwych światów.

wyjaśnianie redukcyjne

nować przeciwko użyciu możliwości logicznej, a nie możliwości jako takiej czy „możliwości metafizycznej”. Mogą oni zastąpić w przytoczonej definicji możliwość logiczną możliwością metafizyczną. Później będę argumentować, że i tak wyjdzie na to samo.

wyjaśnianie redukcyjne

Znaczne postępy nauki w ciągu ostatnich kilku wieków dały nam dobry powód, by sądzić, że w świecie niewiele jest absolutnych tajemnic. Wydaje się, że dla prawie każdego zjawiska przyrodniczego powyżej poziomu fizyki mikroskopowej istnieje w zasadzie wyjaśnienie redukcyjne: to znaczy wyjaśnienie całości w kategoriach prostszych elementów. W takich przypadkach, kiedy podajemy poprawne ujęcie procesów z niższego poziomu, wynika z niego wyjaśnienie zjawiska z wyższego poziomu.

Klarownym przykładem są zjawiska biologiczne. Rozmnażanie można wyjaśnić, podając ujęcie mechanizmów genetycznych i komórkowych, które pozwalają organizmom tworzyć inne organizmy. Przystosowanie można wyjaśnić, opisując mechanizmy, które prowadzą do odpowiednich zmian funkcji zewnętrznych w odpowiedzi na bodźce pochodzące ze środowiska. Samo życie wyjaśnia się wraz z wyjaśnieniem różnych mechanizmów, które doprowadzają do rozmnażania, przystosowania i tym podobnych zjawisk. Po opisaniu niskiego poziomu w odpowiednio szczegółowy sposób pryska poczucie fundamentalnej tajemnicy: zjawiska, które musiały być wyjaśnione, zostały wyjaśnione.

Podobnie można potraktować większość zjawisk przyrody. W fizyce wyjaśniamy ciepło, opowiadając we właściwy sposób o energii i pobudzeniu cząsteczek. W astronomii wyjaśniamy fazy księżyca, wchodząc w szczegóły ruchu orbitalnego i odbić optycznych. W geofizyce trzęsienia ziemi wyjaśnia się przez opisanie oddziaływań mas podziemnych. W kognitywistyce,