IMGs63

• samej produkcji, związanych z wprowadzaniem nowych technolo-* jeżeli nie będzie się umiała porozumieć z osobami słyszącymi, a przede wszystkim samodzielnie się uczyć. Wszystko to powoduje, że ostatnio przy

wiązujemy coraz większą wagę do kształcenia, także osób niesłyszących, nie w izolacji od ludzi słyszących, lecz razem z nimi.

Rozważając problematykę integracji i postępowania integracyjnego, należy. najogólniej, uwzględnić następujące przestanki:

•    Pojęcie integracji uwarunkowane jest przyjętą koncepcją integracji, a więc uzależnione jest od tego, czy osobę niepełnosprawną postrzega się przede wszystkim przez pryzmat jej inności, przez to, co różni ją od ludzi w tzw. normie, czy też podkreśla jednoczącą wszystkich ludzi wspólną ludzką naturę .

•    Integracja nie jest celem rewalidacji, lecz „środkiem do integrującego i zintegrowanego społeczeństwa”¹'⁷.

•    Grupą odniesienia dla osoby odbiegającej od standardów normy (rozumianej w znaczeniu statystycznym oraz jako pewna społeczna wartość) nie powinna być wyłącznie zbiorowość składająca się z osób od niej odbiegających, gdyż następuje wtedy kumulowanie się skutków upośledzenia. Dla niesłyszących grupą odniesienia nie mogą więc być jedynie inne osoby z uszkodzonym słuchem, choć w przypadku osób niedostosowanych społecznie całkowicie wykluczamy identyfikowanie się z ich własną podkulturą, np. w przypadku złodzieja identyfikowanie się z podkulturą złodziei. Najogólniej, dziecko o specjalnych potrzebach w zakresie nauczania i wychowania powinno uzyskać specjalną pomoc w normalnym środowisku społecznym, tj. we własnej rodzinie, w masowym przedszkolu i takiej samej szkole w jego miejscu zamieszkania.

•    Określenie granicy między odchyleniem od normy a normą jest bardzo trudne. Za każdym razem należy to czynić indywidualnie.

•    Osoby z głębokim uszkodzeniem słuchu należy traktować jako mniej-szość językowo-kulturową, to zaś oznacza konieczność opanowania przez jej członków także języka w postaci mówionej i pisanej¹⁵⁸. ^{1 2}

, To co słabe, zawsze może być wsparte tym, co jeszcze jest zdrowe i mocne. Tym, co zdrowe i mocne, może i powinna być lałtże ..normalna” grupa rówieśnicza.

| Izolując niepełnosprawnych należy brać pod uwagę pewne ntebeąpii^ czeństwo, polegające na tym, że pełna ich ochrona I możliwie maksymalne zaspokojenie ich potrzeb bywa czynnikiem opóźniającym ich rozwój, a nie mobilizującym¹⁵⁹.

| Dziecko niepełnosprawne przez fakt uczęszczania do klasy integracyjnej pozostaje dzieckiem niepełnosprawnym, ma ono jednak szansę nauczenia się, jak sobie radzić z własnymi ograniczeniami w toku codziennych kontaktów z dziećmi pełnosprawnymi, zaś dzieci pełnosprawne mają szansę poznania, że są dzieci (i dorośli), które wymagają częstokroć szczególnej pomocy.

•    Ważne staje się więc stworzenie warunków, w których możliwe jest współżycie i wszechstronny rozwój w społeczności szkolnej wszystkich dzieci w ich własnym miejscu zamieszkania, a więc także tych dzieci, które określamy jako odbiegające od normy,

| Stworzenie takich warunków będzie możliwe, jeżeli zostanie w praktyce w pełni zaakceptowany fakt istnienia między wszystkimi dziećmi różnic indywidualnych (różne uzdolnienia bądź wrodzony brak niektórych dyspozycji, różne tempo w uczeniu się itp.).

| Kontakt z dzieckiem niepełnosprawnym pozwala rodzicom dzieci nieupośledzonych, a także tym dzieciom poznać, że niepełnosprawność, upośledzenie jest w naszej kulturze pewną statystyczną normą¹⁶⁰, w związku z czym, obecność w społeczeństwie osób niepełnosprawnych wymaga od nas ich zaakceptowania, aby one same mogły zaakceptować siebie wraz ze swym kalectwem.

•    Czynnikami decydującymi dla integracji nie są rodzaj i stopień upo śledzenia dziecka, podkreśla J. Schóler³, lecz postawy rodziców wobec dzieci niepełnosprawnych (odrzucenie wspólnej nauki dzieci niepełnosprawnych i dzieci w normie) i warunki organizacyjne (np. w klasie integracyjnej nie powinno być więcej dzieci upośledzonych niż

1

HpiJ.SBB U d en, Dat gehdrlose Kmd - Fragen teiner Entwicklung und Fdrdenmg\ UBrnmdmmgen ar Kdrpersprache. Phonetik, Psycholinguistik und Soziologie, Julius Gan* Vcrlag. Heidelberg 1994; Patrz także rodź. I.

2

I • r, Słyszt - M* nic wszystko, WSiP, Warszawa 1997, s. 17.

⁵⁹    E. G a j d z i ń s k a, Integracja jako alternatywny model wychowania i namcsaait^ nał Oświatowy’¹, Kwartalnik Wojewódzkiego Ośrodka Metody cznego w Krakowie,

iw ^nr3(7)-

⁶⁰    Por. J. S c h ó 1 e r, Integratwe Schule - lntegrative UnterrichL Ratgeber jhr Lehrer, Rohwolt, Reinbek bei Hamburg 1993, s. 16

3

Tamże, s. 9, 10.