DSC59

Nowe rozwiązania w radiografii cyfrowej:

•    wprowadzanie nowych technologii w budowie detektorów promieniowania rtg,

•    zwiększanie rozdzielczości obrazu w kolejnych generacjach systemów radiografii cyfrowej,

•    udoskonalanie oprogramowania do obróbki obrazów cyfrowych,

•    możliwość bezprzewodowej transmisji zdjęć rent genowskich do innych jednostek komputerowych lub urządzeń mobilnych typu tablet lub smartfon,

•    inteligentne systemy pozycjonowania w radiografii wewnątrzustne) - układ wykrywa pozycję cyfrowego detektora promieniowania i informuje, czy rejestrator znajduje się w obrębie wiązki promieniowania, co pozwala na wyeliminowanie artefaktów z obcięcia obrazu.

Na jakość otrzymanego obrazu rentgenowskiego ma wpływ wiele czynników:

•    budowa badanych obiektów,

•    kontrast obrazu,

•    jasność obrazu,

•    rozdzielczość obrazu,

•    ostrość obrazu.

•    parametry ekspozycji,

•    geometria projekcji,

•    kolimacja wiązki.

Kontrast zdjęcia rentgenowskiego to różnica pomiędzy wysyceniem sąsiadujących ze sobą części obrazu. Kontrast zależy z jednej strony od rodzaju badanego obiektu (jego grubość, budowa wewnętrzna, rozpraszanie wiązki rtg), a z drugiej od rodzaju rejestratora promieniowania (typ filmu rtg, krzywa charakterystyczna filmu rtg, folie wzmacniające, system radiografii cyfrowej), użytych parametrów ekspozycji oraz sposobu przeprowadzenia obróbki ciemniowej w przypadku radiografii analogowej. Im więcej promieniowania rozproszonego dociera do detektora promieniowania, tym mniejszy kontrast obrazu.

Rozdzielczość to zdolność rejestracji oddzielnych obrazów małych obiektów znajdujących się blisko siebie. Im wyższa rozdzielczość, tym mniejsze obiekty są widoczne jako oddzielne obrazy na radiogramie. Do szacowania rozdzielczości stosuje się fantomy zawierające różną liczbę par linii na centymetr lub cal.

Ostrość odzwierciedla zdolność do ukazania wyraźnego obrazu krawędzi i zależy od wielu czynników takich, jak:

•    wielkość ogniska lampy rtg (im większe ognisko, tym mniejsza ostrość),

•    ruch w trakcie ekspozycji (poruszenie się pacjenta, przemieszczenie detektora promieniowania w jamie ustnej, awaria ramienia lampy wewnątrzustnej powodująca brak jego stabilizacji po zakończeniu pozycjonowania).

•    kształt badanego obiektu - im mniej regularny, tym mniejsza ostrość,

•    rodzaj stosowanego detektora promieniowania,

•    użycie folii wzmacniających, nieprzyleganie ekranów do filmu rtg,

•    odległość między badanym obiektem a rejestratorem promieniowania - im mniejsza, tym wyższa ostrość i mniejszy efekt półcienia,

•    odległość między ogniskiem lampy rtg a rejestratorem promieniowania - im większa, tym bardziej równoległa wiązka promieniowania i wyższa ostrość,

•    promieniowanie rozproszone, którego źródłem jest ciało pacjenta.

Wybór parametrów ekspozycji ma duży wpływ na otrzymany obraz. Na panelu sterującym aparatu rentgenowskiego ustawiane są takie parametry, jak napięcie szczytowe lampy rentgenowskiej (kVp), natężenie prądu lampy rentgenowskiej (mA) i czas ekspozycji (s).

Szczytowe napięcie anodowe lampy rtg wpływa na przenikliwość promieni. Im wyższe napięcie, tym większa przenikliwość wiązki promieniowania, a tym samym większy kontrast zdjęcia.

Natężenie prądu anodowego lampy rtg reguluje liczbę wytworzonych fotonów promieniowania rtg. Im wyższe natężenie, tym większe zaczernienie radiogramu.

Wpływ czasu ekspozycji na zaczernienie zdjęcia jest podobny do efektu natężenia prądu, jest to logiczne, że podczas dłuższej ekspozycji lampa rentgenowska wytworzy więcej fotonów promieniowania rtg, a tym samym zdjęcie zostanie bardziej zaczernione. W praktyce stomatologicznej bardzo często nie ma możliwości oddzielnej regulacji wartości natężenia i czasu ekspozycji, gdyż stosuje się jeden parametr, tzw. mi-liamperosekundy (mAs). Nowoczesne aparaty wyposażone są w przyciski wstępnie zdefiniowanych ustawień domyślnych - np. dla aparatów wewnątrzustnych w postaci przycisków z numerem zęba lub ikoną grupy zębów (przednie, tylne, górne, dolne, u dorosłych, u dzieci) (ryc. 3.11), a w aparatach pantomograficznych dla dzieci, kobiet, mężczyzn i osób o masywnej budowie ciała.

Podczas interpretacji zdjęć rentgenowskich należy pamiętać, że są one wyłącznie dwuwymiarowym rzutem trójwymiarowych struktur (ryc. 3.12). W związku z powyższym pojedyncze zdjęcie nie wystarczy do pełnego opisania kształtu i lokalizacji zmiany patologicznej, gdyż zawiera wyłącznie część informacji na temat badanych obiektów. W radiologii ogólnej w przypadku znalezienia zmiany patologicznej na zdjęciu w jednej projekcji z reguły wykonuje się zdjęcie w innej projekcji, najlepiej pod kątem prostym do pierwszej, aby uwidocznić lokalizację zmiany patologicznej. Z uwagi na specyfikę radiologii stomatologicznej w praktyce