IMGw51

94

Układ dla ruchów dowolnych zlokalizowany w części ruchowej półkuli mózgowej umożliwia w sposób dowolny wykonanie ruchów poszczególnych mięśni i grup mięśniowych. Układ ten, jak się przypuszcza, odgrywa szczególną rolę w uczeniu się skomplikowanych czynności ruchowych, z których po wielokrotnym powtarzaniu powstają programy ruchowe. Aby powstał program ruchowy dla chodzenia, biegania, pisania, jeżdżenia na rowerze itp., konieczne jest wielokrotne powtarzanie tej samej czynności. Układ dla ruchów dowolnych zintegrowany jest z układem koordynacji ruchowej. Czuwa on nad płynnością, celowością ruchu, postawą ciała poprzez prawidłowy rozkład napięcia mięśni. Składa się z szeregu struktur: układu pozapiramido-wego, móżdżku i błędnika. Dla prawidłowej postawy ciała i ruchu konieczny jest też sprawny układ informacyjny, który zapewnia dopływ informacji o stanie otoczenia, jak również o sprawności motoryki ciała. Wiadomości o tym, co dzieje się dookoła nas i z nami samymi, dostarczają receptory rozmieszczone w różnych częściach naszego organizmu, z których drogami nerwowymi przenoszone są sygnały do ośrodkowego układu nerwowego. Receptory znajdują się nie tylko w narządzie wzroku, słuchu, smaku, węchu, w skórze, mięśniach i ścięgnach, lecz również we wszystkich narządach wewnętrznych. Informacje te mają dla motoryki ogólnej ciała bardzo istotne znaczenie. Potrzebne są one przy kontroli ruchu, lecz przede wszystkim przy podejmowaniu decyzji ruchu. Szczególną wagę odgrywa tu błędnik. Błędnik podobnie jak robak móżdżku, współdziała w utrzymaniu równowagi ciała.

Sterowanie motoryką ogólną ciała zależy od stanu wyżej opisanych bloków czynnościowych. Istnieje jeszcze jednak układ scalający sterowanie ruchem. Odgrywa on istotną rolę w zaplanowaniu ruchów dowolnych, w wykonywaniu złożonych czynności ruchowych. Sprawa lokalizacji tego układu nie jest dotychczas do końca dokładnie poznana (R. Mazur 1986).

v ^awjdłowajTiotoryka ogólna, ciała oraz sprawność manualna jest jednym z warunków powodzenia dziecka w nauce szkolnej. Dla prawidłowej oceny sprawności ruchowej kończyny górnej, która odgrywa istotną rolę m.in. w czynnościach pisania