KUIVASAARI3

Przekrój po osi wieży działowej, widoczne rozmieszczenie i grubość przedpan-cerza [Dzięki uprzejmości O. Enqvista]

rowania kontrolowanymi polami minowymi, którego budowę rozpoczęto też w 1915 roku i praktycznie ukończono na początku roku 1917. W roku 1917 wzmocniono obronę wyspy, oprócz 4 armat 10-calowych znajdowały się tutaj 4 armaty szybkostrzelne kal. 76,2 mm wz. 02,4 armaty połowę kal. 87 mm wz. 77 i 4 ckm.

W czasie fińskiej wojny o niepodległość w 1918 roku, kiedy na półwyspie Hanko wylądowały oddziały niemieckie, rosyjski garnizon wyspy uciekł do Piotrogrodu (Sankt Petersburga), pozostawiając fortyfikacje w stanie nienaruszonym. Wkrótce po tym wyspę przejęła armia fińska, wykorzystując rosyjskie armaty do treningowych strzelań. Od tego roku, aż do momentu rozwiązania w roku 1998, umocnienia wyspy podlegały Pułkowi Obrony Wybrzeża Suomenlinna (SIRR, Suomenlinnan

Rannikkorykmentti). Ponieważ na początku lat 30. XX wieku następował powolny, ale widoczny wzrost potęgi ZSRR, a planowana przez marszałka Finlandii Man-nerheima wojna prewencyjna (i uderzenie na Leningrad) ze strony Finlandii i Polski nie doszła do skutku, pojawiła się konieczność zabezpieczenia stolicy kraju przed możliwym ostrzałem przez radzieckie pancerniki. W związku z tym wspólnie z Estonią stworzono tajny Plan Zamknięcia Zatoki Fińskiej, będący w założe-

Wieża dwóch armat 12 cali w okresie II wojny światowej, w trakcie prowadzenia ognia [Za O. Enqvist, Kuivasaari, op. cit., dzięki uprzejmości Autora] niach odwrotnością rosyjskiego Planu Obrony 1910 r. ponieważ teraz zadanie obrony polegało na uniemożliwieniu przeciwnikowi wypłynięcia z Zatoki Fińskiej na Bałtyk uważano, że powstrzymanie ewentualnej sowieckiej agresji będzie zależało głównie od dostaw broni i amunicji z zagranicy, więc musiano chronić morskie szlaki komunikacyjne. Głównym zadaniem artylerii nadbrzeżnej obydwu państw miała być walka z radzieckimi pancernikami uzbrojonymi w armaty 305 mm. Dlatego też własne baterie należało wyposażyć w działa co najmniej tego samego kalibru, najlepiej umieszczone w wieżach pancernych. Postanowiono przegrodzić ogniem artyleryjskim Zatokę Fińską w najwęższym miejscu, między wyspami Makiluoto, gdzie zamierzano ustawić nową wieżę pancerną i Aegna, gdzie już istniała eks-rosyjska bateria - dwie wieże pancerne z dwiema armatami kal. 305 mm każda (docelowo planując wybudować kolejną wieżową baterię na Na-isaari). Ze względu na konieczność zabezpieczenia wysuniętego przed tę zaporę portu i miasta (oraz jednocześnie stolicy kraju) Helsinki przed nieprzyjacielskim ostrzałem, wybór lokalizacji jednej z wież pancernych padł na Kuiva-saari. Nie bez znaczenia dla takiej decyzji była również istniejąca na obydwu wyspach porosyjska infrastruktura wojskowa.

Z początkiem lat 30. rozpoczęto prace na Kuivasaari, a wieża osiągnęła gotowość bojową w 1935 roku. Ze względu na małe rozmiary wyspy nie podjęto decyzji o budowie nowego bloku bojowego, lecz o wykorzystaniu jednego ze stanowisk istniejącej baterii armat 10-calowych. W miejscu zlikwidowanego stanowiska artyleryjskiego jednej armaty 10-calowej wykonano głęboki wykop, w którym umieszczono czterokondygnacyjny blok bojowy wieży (zintegrowany ze strukturą istniejącej baterii), sięgający około 10,5 m w głąb, licząc od szczytu przedpiersia baterii, jednocześnie zamykając stanowisko od strony zapola. Wewnątrz bloku bojowego umieszczono elementy wieży pancernej, a na jego szczycie jej zasadniczą cześć obrotową, kryjącą dwie eks-rosyjskie armaty 12-calowe (305 mm). Ich produkcję rozpoczęto w 1908 roku w Zakładzie Obuchowskim w Sankt

76 MILITARIA