Laboratorium materiałoznawstwa3

126

Duże mikroskopy metalograficzne mają wbudowaną kamerę fotograficzną i posiadają większe wyposażenie w różne części optyczne i urządzenia pomocnicze. Są one mikroskopami odwróconymi w stosunku do zwykłych mikroskopów, gdyż stolik przedmiotowy wraz z próbką znajduje się nad tubusem. Rozróżnia się mikroskopy o zwartej budowie, pionowe i bardziej rozbudowane przestrzennie na długiej ławie optycznej, mikroskopy poziome.

Do mikroskopów zwartych należą: mikroskopy produkcji radzieckiej typu MIM-6 i mikroskopy wiedeńskiej firmy Reichert typu MeF.

Uproszczony schemat optyczny mikroskopu MIM-6 pokazany Jest na rys. 4.21. Mikroskop ten posiada tylko jeden oświetlacz do jasnego pola tzn. płytkowy. Oświetlacz Jest wyposażony w cztery filtry kolorowe umożliwiające stosowanie światła monochromatycznego. Przysłona apertu-rowa może być przesuwana, co umożliwia skośne oświetlenie. Pryzmat wprowadzony w bieg promieni umożliwia wizualną obserwację struktury. Po odsunięciu pryzmatu promienie świetlne przechodzą przez okular fotograficzny i otwartą przysłonę fotograficzną, wędrują do kamery, skąd po odbiciu się od lustra rzutują obraz na matówkę lub na emulsję płyty fotograficznej, umieszczonej w odpowiedniej kasecie.

Stolik przedmiotowy ma ruch krzyżowy w płaszczyźnie poziomej. W stoliku znajduje się otwór, nad którym umieszcza się obserwowaną część szlifu. Ustawienie stolika przedmiotowego nad obiektywem usuwa trudności prawidłowego ułożenia szlifu. Stolik przedmiotowy otrzymuje od śruby zgrubny ruch pionowy, a śruba mikrometryczna przesuwa stolik obiektywowy.

Wyposażenie mikroskopu MIM-6 w części wymienne składa się z trzech obiektywów powiększających: 9_f 21 i 40 razy oraz z kilku okularów: zwykłych - Huyghensa, kompensacyjnych, fotograficznych i pomiarowych. Znajduje

Rys. 4.21. Uproszczony schemat optyczny mikroskopu MIM-6

1 - żarówka, 2- kondensor, 3 - filtry kolorowe, 4 - przysłona aperturowa, 5 - przysłona ograniczająca pole widzenia, 6 - płytka przeźroczysta, 7 - obiektyw, 8 - stolik przedmiotowy, 9 - próbka, 10 - pryzmat przesuwany, 11 okular do obserwacji wzrokowej, 12 - okular fotograficzny, 13 - przysłona fotograficzna, 14-lustro, 15-raatówka lub płyta fotograficzna

się tam uchwyt sprężynowy do małych próbek, skala z podzielonym milimetrem i kasety fotograficzne.

Mikroskop MeFjest zewnętrznie podobny do MIM-6, lecz posiada bardzo bogate wyposażenie. Jest on mikroskopem . uniwersalnym, gdyż można na nim pracować przy świetle odbitym i przechodzącym. Przez odpowiednią wymianę części można uzyskać wymienione wyżej trzy typy oświetlaczy, a oprócz tego są załączone dwa specjalne oświetlacze do wykonywania zdjęć makroskopowych. Należy nadmienić, że w oświetlaczu pryzmatycznym rolę pryzmatu otrzymało tu lusterko w kształcie języczka umieszczonego na przesuwnej płytce przezroczystej oświetlacza płytkowego. Sposób zamiany tych oświetlaczy ilustruje rys. 4.22.

I