metodyka0002

METODA STRATYGRAFICZNA W DATOWANIU ARCHITEKTURY MUROWANEJ 233

posadowienia stopy fundamentowej w podłożu. W zależności od zastosowanej techniki stopa fundamentowa albo była wznoszona, jak cały fundament, na wolnej przestrzeni, albo spoczywała w płytkim wykopie wąskoprzestrzennym.

Pierwszy sposób polegał na tym, że mur układano na zaprawie pod jedną ze ścian wykopu, stwarzającą rodzaj naturalnego szalunku^!S. Lico takiego muru

Ryc. 3. Fundament wykonany w wykopie szero-koprzestrzennym:    warstwa budowlana związana

ze wznoszeniem fundamentu nie jest uchwytna

Fig. 3. Fondations executees dans une excavation large: la couche de chantier liee 4 la construc-tion des fondations n’est pas perceptible

od strony wznoszenia było zazwyczaj bardzo regularne. Wcześniejsze warstwy, przecięte wykopem, w nienaruszonym porządku dochodziły do niego z drugiej strony. Warstwa budowlana odkładała się w dość skomplikowany sposób: od strony wznoszenia muru zalegała na spodzie wkopu fundamentowego, natomiast z drugiej strony, tak jak w przypadku wykopów wąskoprzestrzennych, przylegała do muru, najczęściej powyżej poziomu stropu wypełniska (ryc. 4).

		rfTr TVf± ry	u,u»wy
		tJV^tt /7'r
■«		I' T Z T 7 ■
	^5^

Ryc. 4. Fundament układany na zaprawie pod jedną ze ścian wykopu: charakterystycznie odłożone warstwy budowlane

Fig. 4. Fondations posćes 4 l’aide du mortier sous l'une des parois de la fouille: materiau exeave excćdentaire caractóristiąue

Największe przemieszczenia warstw kulturowych, utrudniające zastosowanie metody stratygraficznej dla datowania obiektów architektonicznych, mogły nastąpić w trakcie wznoszenia podpiwniczonych budynków. Tego rodzaju założenie budowlane wymagało wykonania w wykopach szerokości przyszłego obiektu płytkich najczęściej zagłębień na posadowienie muru¹³. Następnie budowano w nich

i: Podobną technikę zastosowano w trakcie budowy fundamentów w romańskim kościele w Lubiniu, gm. Kościan (dokumentacja w Archiwum Zakładu Archeologii Wielkopolski w Poznaniu (IHKM PAN).

¹¹ A. Kąsinowski, Podstawowe zasady murarstwa gotyckiego na Pomorzu Zachodnim, Materiały szkoleniowe PP PKZ, Warszawa 1972, s. 21; A. Rutkowska-Plachclńska, Budownictwo [w:] Historia kultury materialnej Polski to zarysie, t. II, Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk 1973, s. 171.

b)

Ryc. 2, Kolejne etapy budowy fundamentu w wykopie szerokoprzestrzennym: a -przecięcie wcześniejszych warstw kulturowych wykopem pod fundament; b —cha rakterystyczne odłożenie się warstwy budowlanej w trakcie wznoszenia fundamen tu: na spodzie wykopu oraz na poziomie użytkowym gruntu w pobliżu wykopu c — wypełnienie przestrzeni pomiędzy murem a ścianami wykopu przemieszanyr materiałem wcześniejszych warstw; d — fundament oraz naziemna partia budów: z charakterystycznie odłożoną warstwą budowlaną i warstwami, które uformował się w trakcie użytkowania budowli

Fig. 2. Etapes successiyes de la construction des fondations dans une excavatio: large: a — coupe par la fouille des couches de civilisation anterieures; b -materiau excedentaire caractóristiąue excave pendant la construction des fonda tions : au fond de la fouille et au niveau d’exploitatiosi du sol a la proximite d la fouille ; c — remplissage de 1’espace entre le mur et les parois de la fouilh par le materiau mólangó des couches anterieures; d — fondations et parti' superieure du batiment avec le materiau excave excedentaire caractóristiąue et le couches formees paendant l’exploitation du bStiment