mity069

¹

140    Occopirnus wołu, jeno kazał wprzęgać do wozu trzy, cztery lub pięć niewiast, by wiozły Obrzyna - i tak męczyli Dulębów. Byli zaś ci Obrzy wielcy ciałem, a umysłem hardzi, i Bóg wytrzebił ich, i pomarli wszyscy, i nie pozostał ani jeden Obrzyn. I jest przysłowie na Rusi i po dziś dzień: «Zginęli jak Obrzy, po których nie ma ani plemienia, ani po-tomka»". Nazwa Awarów-Obrów stała się u Słowian imieniem pospolitym, obr oznacza w języku czeskim i polskim olbrzyma, co stanowi reminiscencję dawnej przewagi tego ludu oraz analogię do wcześniejszych Hunów w językach germańskich (niem. der Htine „olbrzym").

Occopirnus - rzekome bóstwo słowiańskie. Christian Knauthe (XVIII w.) twierdzi, że Słowianie uważali Occopimusa za tego, który przygotowuje pioruny. Jego nazwa składała się ponoć z dwóch słowiańskich słów: oc (serbołużyckie woc lub woz) „ojciec" i piorun. Adam Naruszewicz (1836, s. 70-74) uważał Occopimusa za identycznego z Per-(k)unem i Prowem, czyli za „boga piorunującego".

Odo - legendarny syn —» Lestka III. Kronika wielkopolska (c. 4) wymienia go na piątym miejscu listy dwudziestu synów Lestka III z nieprawego łoża (zob. Bolesław). Miał on wraz z —> Przybysławem otrzymać Drzewinię, czyli kraj Drzewian połabskich lub Holsztyn (c. 8). Długosz (s. 208) jako władców „Ditiwonii, teraz Holzacją zwanej" wymienia oprócz Odona Przybysława i Czesimira.

Opiło i Objadło - rzekome bóstwa dawnych Polaków. W kazaniu na niedzielę zapustną z piętnastowiecznego rękopisu (nr B137 biblioteki oo. paulinów na Skałce w Krakowie), odkrytym i opisanym przez Marię Kowalczyk, nieznany kaznodzieja bez wątpienia żartem wyrzuca wiernym oddawanie czci bożkom Obyadlo et Opylo: „Teraz jest przeklęte święto diabelskie, jak i jutro w poniedziałek, ten bożek, który dziś od wszystkich odbiera cześć, a nazywa się Objadło, we wtorek zaś będzie jeszcze inny, który się nazywa równocześnie Opiło i Objadło. Ludzie gnani grzechem będą to święto uroczyściej świętować na cześć diabła, niż tamto święto w kościele". Mamy tu do czynienia z żartobliwą personifikacją i demonizacją przywar ludzkich i tylko moment żartobliwości różni wywód o Opile i Objadle od sytu-

acji, „gdy podejrzliwy duchowny oglądał rozpasane tańce i pieśni z mało zrozumiałymi lub niezrozumiałymi okrzykami, jak gdyby przywołującymi jakieś istoty mityczne. Wtedy łatwo było o nieporozumienie, zwłaszcza, że niemało było jeszcze duchownych obcego pochodzenia, słabo znających język polski" (St. Urbańczyk). (Zob. Łada, Jessa, Lelum Polelum.) - Urbańczyk, 176-178.

Osserich - legendarny król Wieletów. W eposie o Dytryku z Berna (Teodoryku Wielkim), Thidrekssaga (XIII w.), występuje Osserich, król Wieletów. Po ojcu Hertnicie odziedziczył Osserich wielkie królestwo, stworzone wcześniej drogą podbojów przez Wilcinusa. Główną jego częścią był Willcinaland/Wilzenlant, obejmujący jakoby całą Połabsz-czyznę, lecz Wilcinus rozciągnął swe panowanie także na Ruś i Polskę (Ritzcia land ok Pnlaerna land). Hertnit, pogromca Wilcinusa, podzielił całe królestwo pomiędzy trzech synów: najstarszy Osserich otrzymał królestwo Wieleckie, Waldemar - część wschodnią (Polska i Ruś), a zrodzony z nieprawego łoża Ilias - Grecję. Osserich (Osantrix) był wrogiem króla Hunów —» Attyłi, który starał się o rękę jego córki Erki. W jednej z wersji Thidrekssagi po niepowodzeniu pierwszego poselstwa Attyla wysłał do Ossericha znanego z umiejętności negoq'ator-skich margrabiego Rodingeira z Bakalar, grożąc wojną, jeśli Osserich nadal będzie odmawiał ręki córki. Doszło do wojny, lecz później drogą podstępu Rodingeirowi udało się sprowadzić Erkę do Attyli (jej siostrę Bertę sam poślubił). Zdaniem J. Banaszkiewicza postać Rodingeira lub Rudigera von Bechelaren jest literackim prototypem „tyrana alemańskiego" starającego się o rękę polskiej królewny -» Wandy. U Długosza (s. 193 nn.) otrzymał on imię Ryty gier. Imię to zaczerpnął nasz kronikarz zapewne z nie znanego nam źródła, z którego również dowiedział się o Ósserichu, tego zaś skojarzył (s. 211) - kierując się wyrozumowanym przez siebie znaczeniem imienia - z Pompiliuszem (Popielem) I (zob. Pompiliusz I, tam również cytat). Osserich zginął w oblężonym przez wrogów Brandenburgu. - Banaszkiewicz 1984.

Ostriwoj - legendarny władca południowosłowiański. Według Popa Duklanina (c. 17) siostrzeniec i następca bezpotomnego —» Twar-dosława. Miał synów i córki, zmarł w dwudziestym roku swego panowania. Jego następcą został syn —> Tolimir.