Obraz
0 (178)

16

hhhhhh hh i „.i liriLi ^{1    1 1}

H-c-c-c-ę-ę-c-c-ę-H

l i    V T ¹ !^! : J JL

H H    H H H H H

H-C-H I.

H

wzór strukturalny 3-metylooktanu

CHjCH2CH(CH₂)4CH3

CH3CH2CHCH2CH2CH2CH2CH3

ch₃

ch₃

skrócone wzory 3-metylooktanu

kreskowy wzór 3-metylooktanu

Ćwiczenie 1.1. Czy atomy węgla w łańcuchach węglowych mogą układać się na linii prostej? Wskazówka: przypomnij sobie kierunki wiązań, tworzonych przez atomy o hybrydyzacji sp³.

Ćwiczenie 1.2. Napisz kreskowe wzory węglowodorów a-c:

a. CHsCH^ b. ęH£H₂CH₂eH₃ c. CH₃CH₂CH(CH₃)₂

Ćwiczenie 1J. Owady porozumiewają się ze sobą za pomocą tzw. feromonów. Są to związki organiczne, przekazujące różnego rodzaju sygnały. Np. samica muchy tse-tse wabi samce za pomocą węglowodoru o długim, rozgałęzionym łańcuchu węglowym.

17,21-dimetyloheptatriakontan feromon seksualny muchy tse-tse

Napisz wzór cząsteczkowy tego węglowodoru i spróbuj zrozumieć jego nazwę. Wskazówka: końcówka „heptatriakontan” oznacza, że w łańcuchu węglowym jest 37 atomów węgla.

Bardzo często spotykanym elementem budowy związków organicznych są pierścienie. Są to najczęściej pierścienie sześcioczłonowe; pięć ioc zło nowe spotykamy rzadziej a jeszcze mniej pospolite są pierścienie trój- i cztero-czlonowe. Budowę pierścieni węglowych można przedstawiać pełnymi wzorami strukturalnymi łub wzorami kreskowymi:

a    a    “a n

CH—CH₂ ^l *    CH₂—CH2 ¹ '

cyklobutan

CH₂

cykloheksan

cyklopropan

A^c"² /~\

^CV? /^CH2 \/

ch₂

cyklopentan

1.3. Grupy funkcyjne

Większość związków organicznych oprócz węgla i wodoru zawiera także inne pierwiastki. Najczęściej jest to tlen i azot, ale nie należą do rzadkości związki fluorowców, siarki albo fosforu.

Atomy azotu, tlenu, fluorowców, siarki i innych pierwiastków, które oprócz węgla i wodoru występują w związkach organicznych, nazywamy heteroatomami.