Obraz
4 (89)

■

Muzykoterapia aktywna

fV muzykoterapii wykorzystuje się te instrumenty i tylko te rytmy, które znajdują oddźwięk we wszystkich komórkach organizmu.

prof. Antonio Menecchetti

Muzykoterapia aktywna obejmuje zastosowanie podstawowych form aktywności muzycznej, takich jak ruch przy muzyce, gra na instrumentach, śpiew i ćwiczenia mowy, działania twórcze z uwzględnieniem określonego: celu leczniczego. Jej celem jest ogólnie rozumiana aktywizacja pacjenta pobudzająca poszczególne zmysły.

Muzykoterapia aktywna ma zastosowanie prawie we wszystkich działaniach związanych z terapią i lecznictwem, głównie w rehabilitacji: i pedagogice specjalnej. Stosowana jest także w gimnastyce korekcyjnej, w usprawnianiu różnych dysfunkcji narządowych, w terapii chorób układu oddechowego i krążenia oraz wszędzie tam, gdzie lecznicze ćwiczenia ruchowe stymulowane są muzyką.

Techniki muzykoterapii aktywnej są głównie opracowywane w aspekcie postępowania praktycznego. Bardzo istotną sprawą jest tutaj dobór materiału muzycznego, który powinien być zgodny z aktualnym stanem pacjenta, jego-nastrojem, tempem życia psychicznego czy stopniem pobudzenia, psychomotorycznego. Jedną z najczęściej stosowanych form muzykoterapii aktywnej są zajęcia ruchowo-rytmiczne do muzyki. Wykorzystuje się je w ogromnej liczbie różnego rodzaju niepełnosprawności. Zajęcia ruchowo-! rytmiczne przyczyniają się przede wszystkim do rozwijania pełnego zakresu j ruchu. Początkowo wprowadzane są proste elementy (klaskanie, uderzanie; stopą o podłogę), następnie zostają one stopniowo urozmaicane, aż pacjent osiągnie pełną swobodę ruchową. W zadaniach muzyczno-ruchowychl bodźcem inicjującym ruch, nadającym mu kierunek, charakter i znaczenie jest muzyka. Najczęściej do zajęć muzykoterapii proponuje się tzw. muzykę żywą, improwizowaną. Ćwiczący, słuchając muzyki, ukazują poprzez ruch to, co _; jest dla nich najistotniejsze, najbliższe ich uczuciom, to, co najsilniej do nich/: przemawia. Zainteresowanie ćwiczących utrzymywane jest więc podczas

zajęć dzięki ciągłej, wzajemnej relacji pomiędzy proponowaną improwizacją muzyczną a reakcją ruchową pacjentów na dany rodzaj muzyki.

Treść zajęć muzykoterapii aktywnej stanowić mogą różne rodzaje ćwiczeń powstałych na bazie wieloletnich doświadczeń w procesie terapeutycznym. Ćwiczenia i zadania konstruowane są na podstawie różnorodnych metod pracy, ze szczególnym uwzględnieniem elementów muzyki, ruchu i rytmiki. Przede wszystkim są to ćwiczenia:

h kształtujące aparat ruchu,

5s metrorytmiczne,

>    uwrażliwiające na elementy dzieła muzycznego,

>    improwizacje ruchowe, głosowe i instrumentalne,

>    interpretacje ruchowe utworów muzycznych,

>    śpiewanie piosenek,

>    realizacje kanonów głosowo-ruchowych,

>    taniec, ćwiczenia relaksacyjne.

Taka różnorodność zadań powoduje, że zajęcia muzykoterapii aktywnej stają się szczególnie atrakcyjne i ciekawe, motywuje pacjentów do uczestnictwa w sesjach terapeutycznych, które nie są monotonne i zawierają pierwiastki twórcze. Wszystkie wymienione ćwiczenia są ściśle ze sobą powiązane pod względem metodycznym. Główną zaletą wpływającą na skuteczność tego typu terapii jest przede wszystkim atrakcyjność jej technik związana z wykorzystaniem elementu muzyki jako bodźca do wykonywania szerokiego zakresu zadań ruchowych. Stanowi ona również atrakcyjną formę aktywnego wypoczynku mającego ogromne znaczenie zarówno w leczeniu, jak i profilaktyce.

Sesje muzykoterapeutyczne z reguły ukierunkowane są na rozmaite, lecz ściśle określone cele. Na przykład programowanie poszczególnych sesji może stawiać sobie za cel ukształtowanie pewnych postaw lub zachowań, albo odwrotnie - skorygowanie wadliwych reakcji i schematów postępowania. Uwzględnienie wcześniejszych doświadczeń muzycznych pacjenta może okazać się często pomocne w uzyskaniu szybszego kontaktu i nawiązaniu współpracy terapeutycznej. W szczególności dotyczy to tych pacjentów, u których występują zaburzenia porozumiewania się. Pomocne mogą tutaj okazać się także informacje dotyczące poziomu muzykalności pacjenta, które wskażą na dostosowanie odpowiednich rodzajów muzyki do poszczególnych zadań. Muzyka ta będzie wówczas wykorzystana jako czynnik motywujący i urozmaicający standardowe działania terapeutyczne.

33

Małgorzato Kronenberger 1 Muzykoterapia, podstawy teoretyczne...