Obraz 7 (21)

Niezwykła kariera ropy

AUTO

technika motoryzacyjna

TRANSPORT!

Nie sposób dzisiaj odpowiedzieć na pytanie, gdzie po raz pierwszy człowiek zetknął się z ropą naftową. Być może stało to się na obszarze starożytnej Mezopotamii - wszak Babilończycy wykorzystywali do budowy miast asfalt, uzyskiwany z odparowywania wycieków ropy u źródeł rzeki Is. A może w Persji, gdzie na cześć boga Ormuzda podpalano wypływającą z ziemi tłustą, żółta-wobrunatną ciecz zwaną „neftroi" lub „neftar"? Faktem jest, że człowiek od dawna wiedział o istnieniu ropy, ale jej nie doceniał i wykorzystywał jedynie w niewielkim stopniu, np. do balsamowania zmarłych, jako lekarstwo na kaszel, reumatyzm czy smar do osi wozów.

Ropa czekała na swój „wielki dzień" aż do połowy XIX wieku. Pierwsza na świecie kopalnia ropy naftowej powstała na ziemiach polskich, w Bóbrce. Założył ją w 1854 roku wraz ze wspólnikami polski farmaceuta i przemysłowiec Ignacy Łukasiewicz. Rok wcześniej I. Łukasie-wicz i J. Zeh otrzymali patent Austriackiego Urzędu Patentowego na wynalazek „uzyskania nafty z destylacji ropy naftowej". Lampy z polską naftą, które w przeciwieństwie do tradycyjnych, napełnianych tłuszczem roślinnym lub zwierzęcym, nie dymiły i nie wydzielały przykrego zapachu, już w 1853 oświetlały szpital we Lwowie. Niebawem zaczęto sprzedawać je w Wiedniu, bardzo prędko podbiły Europę i Stany Zjednoczone.

Walory nowego materiału oświetleniowego sprawiły, że w wielu Jcrajach rozpoczęły się gorączkowe poszukiwania złóżłopr-Najbardziej żywiołowy charakter miały one w USA. Pierwszy amerykański szyb naftowy, podobny jeszcze do głębokiej studni, stanął w Titusville w Pen-sylwani. 25 sierpnia 1859 roku popłynęła z niego ropa, dając początek spółce Pensylwania Rock Oil Company. To co stało się potem porównać można jedynie do słynnej „gorączki złota". W nadziei szybkiego wzbogacenia setki poszukiwaczy przygód ruszyły na ropono-śne obszary. W ciągu trzech miesięcy liczba mieszkańców Titusville wzrosła ze 1500 do 9 tysięcy, rok później było ich już 40 tysięcy!

Nowe szyby wyrastały jak grzyby po deszczu; wydobycie ropy rosło z miesiąca na miesiąc. Napełniano nią wszystkie okoliczne beczułki po whisky, piwie, rybach, soli. Ich ilość okazała się jednak niewystarczająca i wkrótce za drewnianą beczkę płacono dwa razy więcej niż za samą ropę! Od 1866 roku bednarze zaczęli wytwarzać standardowe beczki o pojemności 42 galonów (158,98 litra), przeznaczone wyłącznie do przechowywania ropy naftowej. Od tego wzięła się współczesna miara ropy - „baryłka”.

W celu zamienienia wydobytej ropy na dolary należało przetransportować ją na Wschód, np. do Nowego Jorku. Transport kolejowy był już co prawda nieźle rozwinięty, ale towar należało dowieźć do najbliższej stacji kolejowej. Używano do tego zwykłych wozów, wozacy żądali horrendalnych sum. Producenci, poszukując tańszego transportu, zbudowali w latach 1863-65 niany rurociąg, do którego podłączono wszystkie by w Pensylwanii.

Największego majątku na ropie dorobił się Rockefeller. Zajął się jej przeróbką i sprzedażą stawiając ryzykowne wiercenia innym.