Obraz3 (16)

3. Formowanie i Jego wpływ na właściwości cegły

W zależności od sposobu formowania rozróżniamy cegłę ręczną J maszynową. Cegłę ręczną otrzymuje się przez ręczne napełnienie formy o kształcie cegły odpowiednio wyrobioną gliną. Cegłę maszynową otrzymuje się przez mechaniczne formowanie wyrobionej gliny w prasie strycharskiej lub wytłaczanie w prasie pasmowej.

W prasie strycharskiej formuje się: cegłę w sposób podobny do ręcznego, w prasie pasmowej glinę wytłacza się ze specjalnej maszyny w formie długiej wstęgi, którą się tnie na odcinki równe; cegle.

a.    Cegła ręczna. Do budowy pieców jest dobra jedynie cegłal ręczna. Cegła taka ma masę we wszystkich częściach jednakowo-■ porowatą. W przełomie nie wykazuje słojów i warstw, daje się < stosunkowo łatwo przecinać, i to we

wszystkich kierunkach jednakowo.

Można ją łatwo obrabiać i wycinać z niej dowolne części. Rozgrzewa się równomiernie, dobrze chłonie ciepło, nie pęka od nagrzania. Nie powinna być zbyt mocno wypalona.

b.    Cegła maszynowa. Cegła z prasy pasmowej, fczw. pasmówka, ma budowę silnie zwartą o masie równomiernej. Jest bardzo twarda. W przełomie i na powierzchni (rys. 8) widać często wyraźne słoje i warstwy powodujące, że cegła przy przecinaniu nie pęka w pożądanym kierunku, lecz według słojów i warstw.

Przecięcie pasmówki wskutek dużej twardości jest trudniejsze niż cegły ręcznej. Niektóre gatunki pasmówki przy przecinaniu rozpryskują się na kawałki. Zwartość masy w pasmówce .powoduje złe pochła-

Rys. 8. Wygląd zewnętrzny 1 przełom cegły pasmówki

L

Rys. 9. Płyty szamotowe: a) do wykładania wewnętrznych ścian kanałów plecowych, b) do wykonywania przegród piecowych, c) płyta piekarska

nianie ciepła, małą odporność na zmiany temperatury (pękanie);

Z tego względu pasmówkę można stosować jedynie do mało rozgrzewających się części pieca (np. na fundamenty, podmurówki).

Pozostałe części pieca budujemy z cegły ręcznej, przy czym części wystawiane na działanie najwyższej temperatury robimy z cegły ogniotrwałej. Jako ogniotrwałe stosujemy tu cegły szamotowe, otrzymane z gliny ogniotrwałej schudzanej miałkim szamotem.

4. Cegły szamotowe

Cegły szamotowe wyrabia się w wielu gatunkach — odpornych na różne temperatury. Wytrzymałość na temperaturę oznacza się w stożkach Segera. Cegła szamotowa nadająca się do budowy pieców powinna odpowiadać stożkowi Segera 24—26 (ok. 1600°C).

Do wypełniania wewnętrznych części kafli używamy płytek, ceramicznych, wypalanych z gliny o wymiarach 140 X X 140 mm i grubości 25 mm. Wewnętrzne-ściany kanałów piecowych wykładamy płytami szamotowymi szerokości 150 mm i długości 385 mm. Grubość płyt wynosi 20 — 30 mm (rys. 9a). Przegrody, piecowe, a w niektórych piecach sklepienie nad paleniskiem, wykonuje się z płyt szamotowych szerokości 160 mm, długości 385 mm i grubości 40 mm (rys. 9 b).

Do wykładania spodów palenisk pieców chlebowych stosuje się płyty piekarskie szamotowe o wymiarach 280 X X 280 mm i grubości 50 mm (rys. 9 c). Powierzchnia ułożona z ta-- kich płyt ma mniejszą ilość spoin niż powierzchnia ułożona z cegieł.

ĆWICZENIA

1.    Obejrzyjcie przełom cegły ręcznej — piecówki i maszynowej — pasmówki

2.    Spróbujcie odkruszyć kawałek z obu cegieł i porównajcie niezbędny do tego wysiłek.

3.    Spróbujcie wbić w każdą z obu cegieł stalowy ostro zakoAczony trzpień i porównajcie łatwość jego wchodzenia.

4.    Połóżcie cegłą w pozycji na płask, na rąb i na sztorc.

PYTANIA

1.    Nazwijcie poszczególne powierzchnie cegły.

2.    Nazwijcie poszczególne części cegły.

3.    Podajcie wymiary i właściwości cegły ręcznej.

17

2 Roboty zduAskle