Obraz9

Sorpcję wymienną tworzą: koloidy mineralne (pyły, iły) i koloidy organiczne przylegające do cząsteczek tworzących strukturę gleby na zasadzie różnicy potencjałów (+, -). Koloidy glebowe są to cząstki o wielkości 1 mikrona (0,001 część milimetra). Wyróżniamy koloidy mineralne (głównie wodorotlenki glinu, żelaza, potasu, magnezu, wapnia oraz pyły i iły) oraz koloidy organiczne -przede wszystkim cząsteczki kwasów próchnicznych (huminowe, ulminowe, fulwokwasy), tworzące humus jako ostatnie stadium rozkładu substancji organicznych.

W skład kompleksu sorpcyjnego wchodzi również wolny wodór. Proporcja składników o charakterze zasadowym do ilości wolnego wodoru (wymiennego) w kompleksie sorpcyjnym decyduje o wartości pH (odwrotny loga-rytm). Są to mikrostrukturalne elementy żyzności.

Makrostrukturę gleby tworzą frakcje szkieletowe - kamienie i żwiry (od 2 do kilku milimetrów, przy czym czysty żwir to cząstki o średnicy od 1 do 2 mm) oraz frakcje drobne - piaszczyste. Piasek są to cząstki mineralne o średnicy od 0,1 do 1,0 mm. Suma wszystkich koloidów mineralnych i organicznych tworzy kompleks sorpcyjny, który wyrażany jest w milirówno-ważnikach (me) na 100 g s.m. gleby.

3. Szybkie przyiwacanie żyzności wtórnej

Szybkie przywrócenie żyzności glebie zdewastowanej moża wykonać przez nawożenie torfem niskim, przejściowym lub wysokim w dawce 2-3 m³/ar. Jeżeli stosuje się torf wysoki (kwaśny) to konieczna jest dawka 20-30 kg wapna nawozowego na ar. Po rozrzuceniu substancji organicznej oraz pełnej mieszanki nawozowej (3-5 kg/ar) należy wykonać orkę na głębokość nie mniejszą niż 20 cm oraz powierzchniowe frezowanie do głębokości 10-12 cm.

W profilu gleby wyróżnia się następujące poziomy o różnym zabarwieniu zależnym od zawartości próchnicy i związków mineralnych:

-    akumulacyjny do (13-17 cm), próchniczny, żyzny, barwy brunatnej, charakteryzujący się wszystkimi elementami żyzności,

-    eluwialny (18-40 cm), bezpróchniczny, jałowy na skutek wymywania elementów żyzności i przemieszczania ich do poziomu poniżej (40 cm),

-    iluwialny (41-60 cm), zawiera składniki unieruchomione, wypłukane z poziomów wyższych; jest to górna warstwa martwicy, która sięga w głąb profilu.

214