Obraz (1264)

rachunkach bankowych, środków uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych^lnaż imiyclT środków przyjętych przez bank podlegających zwrotowi, z wyjątkiem środków przyjętych od innego banku krajowego, a także środków przyjętych od banku zagranicznego na co najmniej 2 lata¹'.

W styczniu 1999 roku zmieniono sposób naliczania rezerwy obowiązkowej, ustalając, że będzie to średnia arytmetyczna ze wszystkich dni roboczych danego miesiąca. We wrześniu obniżono i ujednolicono stopy rezerwy na poziomie 5%, co wreszcie zapobiegło wykorzystywanym przez banki praktykom tworzenia depozytów między dekadowych. Było to jednak dużym przedsięwzięciem, gdyż w jego wyniku z rachunków banków w NBP uwolniono ponad 13 mld PLN, co zasadniczo zwiększyłoby płynność sektora bankowego w okresie już występującej nadpłynności. Z tego względu NBP zobligował banki do ulokowania uwolnionych środków w obligacje NBP oprocentowane stopą inflacji. Obowiązkiem tym objęto 67 banków, a pozostałe, odprowadzające rezerwę w wartości mniejszej niż 5 min PLN, z tego obowiązku zwolniono. Dzięki temu zwiększono międzynarodową konkurencyjność polskiego sektora bankowego¹⁸.

Obniżenie i ujednolicenie stopy rezerwy obowiązkowej można traktować jako pierwsze i nie ostatnie działanie mające na celu harmonizację tego instrumentu z rezerwą obowiązkową funkcjonującą w Eurosystemie. Kolejną zmianą w tym kierunku była likwidacja w grudniu 2001 roku możliwości utrzymywania części rezerwy w gotówce przy jednoczesnym obniżeniu stopy rezerwy do 4,5%. Skala obniżki wynikała z faktu, że właśnie owe pół punktu procentowego stanowiła część rezerwy utrzymywana w gotówce. Zatem wielkość rezerwy podlegającej utrzymaniu na rachunku bieżącym de facto się nie zmieniła.

Także w ramach harmonizacji tego instrumentu z rozwiązaniami Eurosystemu od września 2003 roku wszystkie banki pomniejszają naliczoną rezerwę obowiązkową o równowartość 500 tys. euro, a od października obniżono stopę rezerwy do 3,5%. Obniżyło to zobowiązania NBP z tytułu rezerwy o prawie 3 mld PLN, a jej stopa na tym poziomie utrzymywała się aż do czerwca 2009 roku, gdy obniżono ją po raz kolejny -tym razem do poziomu 3%. Co ważne, obecnie z podstawy naliczania rezerwy wyłączone są nie tylko środki przyjęte od innego bankiTna co najmniej dwa lata, ale także te zgromadzone na rachunkach oszczędnościowo-kredytowych w kasach mieszkaniowych oraz na lndywidualnychlkontach emerytaln^L⁹?

¹⁷    Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim, DzU 1997 nr 140 poz. 938, art. 38.

¹⁸    Raport roczny 1999, NBP, Warszawa 2000, s. 25-26.

¹⁹    Raport roczny 2008, NBP, Warszawa 2009, s. 25-26.

32