Obraz (2447)

I4t

drobne ifo&i elyfcnu. Jedna z biologicznych funkcji etylenu polega na przyspie-szaniu dojrzewania owoców.

Do osobliwości należy występowanie w różnych roślinach węglowodorów o rzadko społykanym, wysokim stopnia nienasycenia. Np. słonecznik zawiera węglowodór C,jHs, w którym jest aż pięć wiązań potrójnych i jedno podwójne:

CHi-CHCaCC»CC=CC»CC*CCHj

Węglowodory terpenowe

Pospolitymi składnikami roślin są nienasycone węglowodory, których wzory cząsteczkowe są wielokrotnościami tzw. jednostki izoprenowej CsH. We wzorach strukturalnych tych węglowodorów można rozpoznać szkielet węglowy aoprau.

izopren

Węglowodory o szkieletach węglowych skonstruowanych z jednostek izoprenowych CjHi oraz ich pochodne tlenowe nazywamy terpenami.

Związki naturalne, których prekursorem w biosyntezie jest izopren, są nazywane izoprenoidami Grupa izoprenoidów jest szersza od grupy terpenów i obejmuje także steroidy.

Liczba jednostek izoprenowych w terpenach nie jest dowolna. Znane są tylko terpeny o cząsteczkach zbudowanych z dwóch, trzech, czterech, sześciu i ośmiu jednostek izoprenowych.

Tabela 6.1. Klasyfikacja terpenów

Liczba atom&w węgla	Liczba jednostek izoprenowych	Nazwa
10	2	monoterpeny
1S	3	seskwiterpeny
20	4	diterpeny
30	6	tritcrpeny
40	8	tetraterpeny

Rozmaitość budowy węglowodorów terpenowych ilustrują przykłady. Monoterpeny łańcuchowe:

ocymen    tnircen

(olejek z Ocimum basilicum) (owoce i liście laurowe)

Monoterpeny jednopierścieniowe:

y-terpinen

(cytryna)

sylwestien

(terpentyna)