Obraz (504)

b.    Piotr ma zamiar zwolnić swoją nową sekretarkę.

c.    Piotr ma nową sekretarkę, -j /

d.    Piotr miał wcześniej co najmniej jedną sekretarkę.

e.    Piotr zajmuje kierownicze stanowisko. j

-J

F. Anna dostała od babci zegarek dopiero na dziesiąte urodziny.

opiero na a. Anna ma co najmniej dziesięć lat.

7

G.

H.

I.

b.    Anna dostała od babci zegarek.

c. Anna ma zegarek.    ' (

d. Anna ma babcię.

Najstarszy syn Piotra wyjechał z Krakowa na stypendium do Nowego Jorku.

a.    Piotr ma co najmniej trzech synów w niejednakowym wieku.

b.    Najstarszy syn Piotra był wcześniej w Krakowie.

c.    Najstarszy syn Piotra skończył szkołę średnią.__/

Siostra Andrzeja rozwiodła, się po raz czwarty.

a.    Andrzej ma siostrę.

b.    Siostra Andrzeja nie jest mężatką.

c.    Siostra Andrzeja miała co najmniej jednego męża. ,

d.    Siostra Andrzeja jest kobietą.

Jan zaczął pić piwo w ogrodzie.

/

a. Jan pił piwo.

/

b.    Jan pije piwo w ogrodzie.

c,    Jan przebywał w ogrodzie.

J. Wnuk Ewy czyta tylko powieści historyczne.

a.    Ewa ma wnuka.

b.    Ewa jest babcią. (

c.    Wnuk Ewy umie czytać.

d.    Wnuk Ewy czyta powieści.

e.    Wnuk Ewy czyta powieści histoiyczne.

34. W wyniku analizy semantycznej podanych niżej zdań wypisz zdania będące presupozycjami. Podziel je na presupozycje zdaniowe i leksykalne.

rl

A.    Podsekretarz stanu w Centralnym Urzędzie Planowania nosi ciemne okulary.

B.    Czy prokurator już przestał brać łapówki?

C.    Obecny król Jordanii ma długie włosy.

D.    Jan wybaczył Piotrowi to, że mu nawymyślał.

E.    Kowalski przyznał się do kradzieży samochodu.

F.    Jan przestał bić swoją żonę na podwórzu.

G.    Ewa chodzi do filharmonii z najmłodszą córką.

PI. Czy oprócz Magdy wszystkie przedszkolaki zjadły obiad?

I.    Kukułka zrezygnował ze studiów.

J.    Nowak żałuje, że socjaldemokracja przegrała wybory do sejmu.

K.    Piotr zmarł na zapalenie płuc w ubiegłym tygodniu.

L.    Samobójstwo popełniła urzędniczka nie z tego pokoju.

I Vm. Typy kwantyfikacji i ich wykładniki

Wprowadzenie

Koniecznymi składnikami najprostszego zdania języka naturalnego (np. polskiego) są (a) wyrażenie, za pomocą którego jest powiedziane to, o czym się w danym zdaniu lnowi oraz (b) wyrażenie .komunikujące to, co o tym czymś się mówi. Wyrażenie (a) pełni w danym tekście funkcję identyfikującą, wyrażenie (b) natomiast - predykatywną. Np. w zdaniu

(122)    Jan śpi.

/•a pomocą ciągu Jan identyfikowany lest obiekt, o którym się w tym zdaniu mówi, element śpi natomiast coś o tym obiekcie orzeka. Temu samemu obiektowi (indywiduum) możemy równie dobrze w innym zdaniu przypisać inną cechę lub stwierdzić, iż obiekt ten wchodzi w daną relację z innym obiektem. Por. np.

(123)    Jan jest skąpy.

(124)    Jan jest bratem Anny.

Z dużym prawdopodobieństwem możemy przyjąć, iż w konkretnej, realnej sytuacji komunikacyjnej element Jan ma odniesienie do ściśle określonego, znanego nadawcy i odbiorcy człowieka. Inaczej mówiąc, element Jan ma w zdaniach (122) - (124) odniesienie jednostkowe i określone. Nie znaczy to j jednak, iż we wszelkich możliwych zdaniach wyrażenie pełniące funkcję identy-l fikującą musi się odnosić do jednego, ściśle wyznaczonego obiektu. Równie dobrze możemy coś orzekać (a) o obiekcie jednostkowym, który z różnych powodów nie jest jednoznacznie scharakteryzowany ani / lub ściśle wyznaczony (obiekt taki będzie dalej zgodnie z pewną tradycją nazywany „nieokreślonym”) albo (b) o pewnej klasie obiektów.

Zdecydowana większość tych jednostek systemu leksykalnego, których lunkcją prymarną w zdaniu jest funkcja identyfikująca, może być użyta w odniesieniu do obiektu jednostkowego, zarówno określonego, jak i nieokreślonego, a także do klasy obiektów. Korzystając ze współczesnej terminologii językoznawczej, moglibyśmy powyższe myśli wyrazić następyj^ąco:^ pewne elementy systemu leksykalnego danego języka mają wyznaczoną denotaćję, ó ich referencji natomiast decyduje sposób użycia tych wyrażeń w konkretnych zdaniach. Tak więc na przykład denotacją wyrażenia pies w języku polskim jest zbiór wszystkich psów, które kiedykolwiek istniały, istnieją lub będą istnieć. Niemniej jednak możemy w określonym kontekście użyć tego wyrażenia w sposób wskazujący na jeden, ściśle określony lub nieokreślony obiekt, a także na zbiór konkretnych, istniejących obiektów, lub w końcu w sposób wskazujący na

4')