Rys. 2.36. Schemat zasady działania pompy skrzydełkowej (wahadłowej): al, bl kolejne fazy pracy pompy;
1 - kadłub, 2 - tłok płytowy, 3 - zawory ssawne, 4 - zawory tłoczne, 5 - dźwignia napędowa.
Przy ruchu powrotnym, zgodnym z ruchem wskazówek zegara (Rys.2.36b) ssanie odbywa się z komory A do C, przetłaczanie natomiast z komory B do D.
W wyporowych pompach rotacyjnych organ roboczy wykonuje jednostajny ruch obrotowy, co bardzo upraszcza sprawę napędu pompy, nie zachodzi bowiem konieczność zamiany ruchu obrotowego silnika napędowego (np. elektrycznego) na ruch posuwisto — zwrotny organu roboczego.
Wszystkie wyporowe pompy rotacyjne pracują na zasadzie zmian objętości zachodzących w przestrzeniach ssawnych i tłocznych pompy.
Pompy rotacyjne, jak wszystkie pompy wyporowe, mają pulsacyjny przepływ cieczy, dzięki jednak dużej zazwyczaj prędkości obrotowej nierównomierność natężenia przepływu jest nieznaczna i w związku z tym w praktycznych rozważaniach pomijana.
Ze względu na sposób rozwiązania konstrukcyjnego i zasadę działania, pompy rotacyjne można podzielić na: łopatkowe, zębate i śrubowe.
Pompy łopatkowe należą do najprostszych wyporowych pomp rotacyjnych. Zasada ich działania przedstawiona jest na rysunku 2.39.
Wewnątrz kadłuba 1 o promieniu R osadzony jest mimośrodowo wirujący blok 2. Ma on wycięty kanał, wewnątrz którego znajdują się łopatki 3, mające możność przesuwu w kierunku promieniowym. Łopatki rozpierane są sprężyną 4. W przykładzie przedstawionym na rysunku 2.38 pokazano najprostszą pompę dwułopat-
72