— przekazywać polecenia (impulsy manewrowe) ze stanowiska manewrowego na pomoście nawigacyjnym do mechanizmu obrotu śrubo-steru wokół jej pionowej osi.
Istnieją liczne rozwiązania konstrukcyjne zdalnego sterowania obrotem śrubo-steru, od najprostszych typu ręczno-mechanicznego dla urządzeń małych mocy, do układów elektroniczno-hydraulicznych dla urządzeń do 4500 kW. Dwa z nich przedstawione są schematycznie na rys. 7.114.
Rys. 7.115. Holownik-pchaczrzeczno-portowy „Janus"
1 — silnik napędowy; 2 — wał; 3 — górna przekładnia stożkowa; 4 — śrubo-ster Schottela; 5 — osłona przednia; 6 — stępka stabilizacyjna; 7 — hak holowniczy; S — ramię pchające
Proste, ręczno-mechaniczne urządzenie zdalnego sterowania śrubo-sterem (rys. 7.114n) składa się z metalowych drążków 3 i 5, ułoży skowanych w łożyskach ślizgowych i połączonych przegubami Kardana 4. Przekazują one na mechanizm obrotu 2 obrót koła sterowego 7 uruchamianego ręcznie. Wychylenia koła przekazywane są na wał za pomocą pary kół z łańcuchem Galla 6.
Ponieważ urządzenie śrubo-steru spełnia jednocześnie rolę układu nawrot-nego dla głównego napędu statku, więc koło sterowe służy w tym układzie również — obok urządzenia zdalnego sterowania obrotami silnika — do manewrowania statkiem w sensie zarówno obrotu wokół osi wzdłużnej, jak i zmiany kierunku poruszania się z kierunku „naprzód" na kierunek „wstecz".
W rozwiązaniu przedstawionym na rys. 7.1141? układ rozrządu jest typu hy-drauliczno-elektrycznego. Koło sterowe zastąpiono tu dźwignią 8 połączoną z układem zdalnego sterowania prędkością obrotową silnika. Odchylenie dźwigni od osi pionowej działa na zmianę prędkości obrotowej silnika, a więc i śrubo-steru, natomiast obrót dźwigni wokół jej osi pionowej przekazywany jest na mechanizm obrotu śrubo-steru. System sterowania jest hydrauliczny i składa się z pompy 10 (przy mniejszych mocach silnika napędzanej bezpośrednio od
394