P1010021 (13)

lica, rozbudowanie impostu, wysoki, konkurencyjny w stosunku do saniego kapitelu.

>    Kostkowy (blokowy) typ benedyktyński, głównie 2 poł. XII do 1180. Przed 1180- sprężyste boki im bliżej 1200- opuchnięcie, niższy kapitel i impost.

>    Kielichowo- blokowy, ok. 1180- 1200 (1200) 1/1; 1200- 30 (1270) 1/3:2/3

>    Kielichowy; 1230- 50 blok= cienka listwa, 1250 mocne wyrzucenie podcięcie się prostuje, 1350II faza kileichowych

>    Cylindryczny, 1270- 1300 podcięcie wyprostowane

>    Inne:

-    poduszkowy ok. 1250

-    Piszczałkowy ok. 1240- 50

-    Talerzowy ok. 1220 (1240)

-    Grzybowy XV w.

Dekoracja kapitela

We wczesnym średniowieczu kapitel traktowany blokowo, dekoracja płasko reliefowa, znakomite formy dekoracji, rozbudowany impost. W sztuce koptyjskiej, ruskiej i bizantyjskiej typ kostkowy, z płaską, schematyczną dekoracją, czasami drążoną świdrem, eksponowanie lica, rozbudowywanie imopostu, który staje się konkurencją dla samego kapitelu.

Karolińskie- nawiązywanie do antyku, wmontowywanie kapiteli oryginalnych, przejęcie form antycznych; Akwizgran, Magdeburg, Trewir.

Ottońskie- negacja, schematyzacja, przestylowanie, uproszczenie, liść traci autonomiczność, barbaryzacja formy im bliżej 1100, bryłowatość palmetowych elementów, stają się bardziej sztywne, w kompozytowych ślimacznice zredukowane albo zagęszczone. Liść traci autonomiczność, doklejony, uschematycznione formy, stylizacja, stwardnienie, negacja tego co było klasyczne. Sztuka ottońska: sztuka własnej ekspresji, świadoma negacja antycznych wzorów, przerost formy nad funkcją, tzw. barbarzyńskie kielichy (bez dekoracji). Formy antyczne pojawiają się co pewien czas, tam gdzie był bliżej Włoch pojawiły się reminiscencje antyku. Przekształceniu ulegają ślimacznice, normalnie trzy sploty, teraz zredukowane albo zagęszczone, ich grzbiety topornie kształtowane, rdzeń kielicha zastąpiony miękką, niejasną formą wklęsło wypukłą. Lorch, Fulda (zamiast ślimacznicy wiązka chrustu, schematyzacja w kieninku jęzora lancet), Corvey (metaliczne płaszczyzny nachodzą na siebie), Hochst (ciesielska nieporadność czyli antyforma), Padebom (komplikacja fantastycznych form, przerost formy nad funkcją), Konstanz, Munster (tzw. barbarzyńskie kapitele, łyse bez dekoracji)

XII wiek; odejście od abstrakcji, powrót elementów antycznych, ale jakby cytaty z przeszłości poszczególnych elementów bez świadomości budowania

20