P1010096 (5)

daniach pedagogicznych szczególną użyteczność wykazuje wywiad środowiskowy, przeprowadzany z badanym np. w jego domu rodzinnym. W tych warunkach wywiad staje się rejestracją stwierdzeń, poglądów i opinii wygłaszanych przez badanego i uzupełnianych bądź skorygowanych przez niektórych spośród otaczających go osób, w powiązaniu z warunkami środowiska zaobserwowanymi przez prowadzącego wywiad. Notując odpowiedzi badający konfrontuje je, rejestrując jednocześnie spostrzeżenia dotyczące warunków życia badanego. Nie wolno wszakże nigdy zapominać o istocie techniki wywiadu, którą jest „rozmowa prowadzona w sposób planowy i kierowany w celu uzyskania określonych informacji” (J. Szczepański).

Rozróżnia sie wywiady wolne (swobodne) i kwestionariuszowe, wywiady jawne i ukryte, a wreszcie wywiady indywidualne i zbiorowe. Każdy z tych rodzajów może być realizowany zarówno w toku wywiadu środowiskowego, jak i w pracowni.

J^./An k i e t a^jest również czynnościąjdwustronną, tym róż-mSoci wywiadu, zenie wymaga kontaktu bezpośredniego; informator jest tu respondentem, który sam pisemnie odpowiada na pytania kwestionariusza (wypełnia kwestionariusz). Czynność tę ankietowany wykonuje z reguły indywidualnie, lecz niektórzy pedagogowie cenią ankiety pod kierunkiem, wypełniane jednocześnie przez większą liczbę badanych (np. na zebraniu, w sali wy-kładowej itp.) pod okiem ankietującego, który może udzielić dodatkowych wyjaśnień f** byleby tylko te wyjaśnienia nie sugerowały odpowiedzi; niebezpieczeństwo to wzbudza nieufność niektórych badaczy do ankietowania pod kierunkiem.

( 5. Eksperyment) należy do słabo dotychczas opracowa-nycVfT wypróbowanych w naukach społecznych technik badawczych. Jest to szczególnie niekorzystne dla badań pedagogicznych, w których eksperymentowanie zabiegów i sytuacji wychowawczych oraz dokonywanie próbnych zmian ulepszających funkcjonowanie placówek wychowawczych należeć musi do częstego postępowania badawczego. Poprawna realizacja i umiejętne weryfikowanie wyników tego rodzaju czynności eksperymentalnych staje się więc umiejętnością dla pedagoga szczególnie cenną, gdyż czyniącą projektowanie wychowawcze prawdziwie racjonalnym. Niestety, „badania projektujące praktykę w zakresie wychowania