P1010219 (2)

Xt»VI

TŁO SPOŁKCZNT

Pomimo jednoczenia politycznego w Hiszpanii panuje jesrcze rozbicie administracyjne i sądownicze. W pełni jeszcze trwają wolności feudalne. Najwyższa warstwa arystokracji. grandowie, zachowują w pełni swoje prawa i przywileje. Karol I dla swoich celów opiera się na wielkiej arystokracji, tak że w Hiszpanii, inaczej niż to się działo w innych krajach europejskich, nastanie rządów absolutnych nie stanowi postępu w stosunku do okresu feudalnego rozbicia i przewagi wielkiej magna-terii.

Otóż w dramacie Hugo pokazane są stosunki bardziej charakterystyczne może dla dziejów Francji niż dla dziejów Hiszpanii; widzimy w nim bowiem króla, który zdecydowany jest bezwzględnie łamać każdy przejaw ducha buntowniczego ze strony wielkich magnatów, który żąda dla siebie całkowitego posłuszeństwa i uważa się za pana życia i śmierci swoich poddanych. We Francji właśnie monarcha absolutny popierając stan trzeci położył kres znaczeniu politycznemu wielkich feudałów-podczas gdy w Hiszpanii nie stracili oni nigdy swojego znaczenia i stanowili ostoję absolutyzmu^

Hugo pokazuje z jednej strony magnata zbuntowanego, żyjącego tradycjami swojej wielkości rodowej i nie godzącego się na uznanie autorytetu królewskiego, z drugiej strony magnata, który dumny jest z tradycji feudalnych normujących stosunki pomiędzy wasalem a suzerenem i zgodnie z tym uważa, że królowi jako panu lennemu należy się posłuch i poparcie. Nie uznaje en także władzy królewskiej za bezwzględną; Władza ta nie może przekroczyć pewnych naturalnych granic.

■

Gdy król żąda wydania Hemaniego. Ruy Gomez, który mu udzielił schronienia, odmawia wydania swojego gościa. Istnieją bowiem dla niego tradycje starsze niż tra-dycja§2acunku należnego królowi; tradycje rodowe, które właśnie podyktują temu lojalnemu poddanemu sprzeciwienie się rozkazowi królewskiemu. Charakterystyczna jest postawa króla w tej sprawie: uważa on. że jego żądanie ma być spełnione bezwarunkowo, i jest skłonny użyć najostrzejszych środków, by zmusić do szanowania swojej woli.

Tło obyczajowe 1 koloryt lokalny. Jednym z najważniejszych postulatów romantyzmu jest postulat kolorytu lokalnego, względnie kolorytu czasu, tzn. pokazania odrębności obyczajowej środowiska, w którym rozgrywa się akcja, odrębności wynikającej z całokształtu tradycji kulturowych, warunków ekonomicznych i społecznych danego kraju i epoki. W odróżnieniu od tragedii klasycznej, która dążyła do pokazania w bohaterach cech niezależnych od ich środowiska, cech ogólnoludzkich, romantycy pragnęli pokazać wszystkie osobliwości zwyczajów, obyczajów, urządzeń, kultury materialnej opisywanych przez siebie środowisk; realizacja tego postulatu jest jednym z najbardziej postępowych osiągnięć romantyzmu.

Hugo w swoim dramacie kładzie nacisk na stronę zewnętrzną, na szczegóły, na dekoracje i rekwizyty. Głównie jednak podkreśla osobliwości tradycji moralnej opisywanej przez siebie arystokracji hiszpańskiej wieku XVI. Na wzór literatury hiszpańskiej wieku złotego, która w znacznej mierze wykorzystywała te motywy,