P1010303 (5)

43

mat autografu A8 Wilda p. 11)

wykonane jest za pomocą tzw. nożyc norymberskich, na się przednia część układu optycznego. Układ optyczny i prawego zdjęcia do okularów, przez które można terenu. W polu widzenia znajduje się znaczek [, a wraz z nim znaczek pomiarowy, może być przesu-pomocą dwóch korb ręcznych oraz w kierunku osi Z gając z tych ruchów, można ustawić znaczek

Sposoby sporządzania map ...

pomiarowy na dowolnym punkcie modelu, a na odpowiednich licznikach odczytać jego współrzędne.

Ruch znaczka pomiarowego po modelu jest przenoszony na ołówek koordyna-tografii, który kreśli mapę. Przy kreśleniu sytuacji korzystamy z ruchów X, Y i Z, przy kreśleniu warstwie, po uprzednim ustawieniu znaczka pomiarowego na odpowiednią wysokość Z - jedynie z ruchów X i Y. Mapa może być kreślona w skali modelu lub, przez zastosowanie odpowiedniej przekładni zębatej, w skali większej.

Opracowanie mapy na autografie można podzielić na następujące etapy: prace przygotowawcze, orientacja wzajemna zdjęć, orientacja bezwzględna modelu oraz pomiar modelu.

Prace przygotowawcze obejmują staranne ułożenie diapozytywów na nośnikach zdjęć autografu na podstawie znaczków tłowych, wybranie odpowiednich powiększeń zdjęć lotniczych z odczytaną sytuacją oraz przygotowanie wykazu współrzędnych punktów osnowy fotogrametrycznej znajdujących się na opracowywanym stereogramie.

Orientacja wzajemna zdjęć polega na takim rozmieszczeniu zdjęć tworzących stereogram, jakie miały one względem siebie w momencie fotografowania, z wyjątkiem odległości między środkami rzutów. Praktycznie polega to na usuwaniu paralaksy poprzecznej dla sześciu standardowo rozmieszczonych punktów przez odpowiednie nachylanie i skręcanie zdjęć. Szczątkowa paralaksa poprzeczna nie powinna być większa niż 0,5 średnicy znaczka pomiarowego.

Orientacja bezwzględna modelu polega na sprowadzeniu go do układu, w którym wykonywana jest mapa, ponieważ po wykonaniu orientacji wzajemnej model jest dowolnie położony w przestrzeni. Do tego celu potrzebna jest znajomość przynajmniej trzech punktów o znanych współrzędnych X, Y, Z. W pierwszej kolejności należy doprowadzić model do żądanej skali. Ustalając odległości między punktami na modelu i obliczone napodstawie współrzędnych geodezyjnych, określamy współczynnik zmiany długości bazy autografu. Następnie na podstawie wysokości punktów osnowy fotogrametrycznej (Z) i odczytanych wysokości tych samych punktów na liczniku autografii obliczamy kąty nachylenia modelu w kierunku podłużnym i poprzecznym. Pochylenie zdjęć lotniczych o obliczone kąty nazywa się poziomowaniem modelu.

Po wykonaniu strojenia modelu można przystąpić do jego pomiaru. W pierwszej kolejności kreślimy kontury sytuacyjne. Prowadząc znaczek pomiarowy po liniach sytuacyjnych modelu (korzystamy z ruchów X, Y, Z), ołówek koordynatografu kreśli je w żądanej skali na planszy położonej na koordynatografie. Po wykreśleniu całej sytuacji można przystąpić do kreślenia warstwie. Nastawiamy tarczą nożną cechę (wysokość) planowanej do kreślenia warstwicy, a następnie korzystając jedynie z ruchów X i Y (korby ręczne) prowadzimy znaczek pomiarowy, tak aby dotykał on powierzchni terenu. Ołówek koordynatografu kreśli linię warstwicową na mapie. W czasie pracy na autografie korzystamy z powiększeń zdjęć lotniczych, na których