P1030021 (2)

Jeremy Rifkin

sku wykona okładkę takiej samej jakości, jak w tradycyjnie sprzedawanych płytach i kasetach. Nowa, elektroniczna dystrybucja tych artykułów zapewnia klientowi, że zawsze znajdzie to, czego szuka. David Lundeen, wiceprezes działu technologicznego w firmie Block-buster, z entuzjazmem mówi o możliwościach nowego systemu elektronicznej dystrybucji: „jeśli dziś jakiś siedmiolatek przyjdzie do sklepu w piątek wieczorem, żeby kupić najnowszą grę wideo, jest bardzo prawdopodobne, że już jej nie będzie. W nowym systemie nigdy nie będzie wyprzedana, bo w każdej chwili można otrzymać elektronicznie nową kopię"^{1 2}.

W firmie mówi się, że oszczędności na kosztach transportu I i obsługi każdej elektronicznie dostarczanej płyty lub kasety wyniosą I 3-4 dolarów. Inne firmy chyba pójdą za ich przykładem. Jack I McDonald, wiceprezes ds. rozwoju w korporacji New Leaf, przewiduje I powstanie „ogólnokrajowej sieci serwerów z filmami, grami kom- I puterowymi, muzyką i wszelkimi innymi rozrywkami, które będzie I można przesyłać bezpośrednio do sklepu albo od razu do domu"⁵*. I Elektroniczna transmisja produktów będzie chyba oznaczać w nad- I chodzących latach likwidację dziesiątków tysięcy miejsc pracy w ma- I gazynach i transporcie.

Elektroniczne dostawy to tylko mała cząstka rewolucyjnych zmian I w handlu detalicznym. Zakupy elektroniczne zaczynają szybko się I rozwijać i grożą utratą pracy dziesiątkom tysięcy sprzedawców, I menedżerów, magazynierów, konserwatorów, ochroniarzy i wielu I innych, z których składa się cały kompleks zatrudnienia w handlu. I Już na początku lat 90. zakupy elektroniczne osiągnęły roczne I obroty w wysokości 2 miliardów dolarów i rozwijają się w tempie I 20%. Ogólnokrajowa super infostrada i setki nowych połączeń I kablowych zapowiadają potop handlowych usług oferowanych wprost H do domu. Różne firmy inwestują ogromne kwoty pieniędzy w bu-1 dowę stacji telewizyjnych oferujących zakupy z domu, w przekonaniu, H

Koniec pracy te zakupy bez sklepów będą się nadal rozwijać i zdobędą znaczny udział w obrotach³.

Wielu znawców branży przewiduje, że elektroniczne zakupy ! domu będą przejmować coraz większą część rynku sprzedaży detalicznej, który teraz ma roczne obroty ok. 1 biliona dolarów oraz podkreślają ich wielką wygodę dla klienta, zwłaszcza dla pracujących kobiet, które nie mają dużo wolnego czasu, aby iść na zakupy do centrum handlowego. Zakupy elektroniczne są też rewelacyjnym środkiem obniżki kosztów w handlu detalicznym, gdyż, jak mówi Peter Suris, analityk z UBS Securities, „jest to bardzo tani system dystrybucji, który obywa się bez sklepów i bez ich drogiego wyposażenia"⁴.

Niektóre z największych amerykańskich firm handlowych zapowiedziały swoje plany wejścia na rynek sprzedaży elektronicznej. Spółka R. H. Macy zaplanowała na rok 1994 otwarcie 24-godzinnego kanału telezakupów. Prezes i dyrektor naczelny spółki, Myron i Ullman HI, powiedział, że „telewizja firmy Macy będzie całodobowym i całotygodniowym domem towarowym w twoim mieszkaniu". Firma spodziewa się 20 milionów klientów oraz dochodów z tej inwestycji w ciągu pierwszych 4 lat w wysokości ponad 250 milionów dolarów. Don Hewitt, producent telewizyjnego programu informacyjnego „60 Minutes", który ma udziały w spółce, mówi, że nowy kanał spróbuje wiernie odtworzyć wygląd zewnętrzny stoisk domu towarowego, co da złudzenie bytności w sklepie⁵.

Domowe zakupy telewizyjne, czyli handel bez zapasów i dostawy na zamówienie, mogą zagrażać tradycyjnemu handlowi skierowanemu na zmotoryzowanego klienta. Magazyn „Forbes" nazywa te rewolucję w handlu „poważną groźbą dla tradycyjnego handlu detalicznego i 19 milionów zatrudnionych w nim osób"⁶. Od 1989 r. zlikwidowano w handlu detalicznym ponad 411 tysięcy etatów i trend ten może się nasilić, jeśli — jak pisze „Business Week" — telewizor zaczyna być sprzedawcą. Wszystko wskazuje na stały spadek obrotów w tradycyjnym handlu detalicznym i wzrost sprzedaży w sieciach

1

   Record Storę of Near Futurę, „New York Times" 12.05.1993 s. Al.

2

   Wywiad z 2.04.1994. Jack McDonald mówi, że cyfrowy system dystrybucji opracowywany dla Blockbuster Video jest w istocie realizacją koncepcji oszczędną produkcji bez zapasów. Nowy system produkcji na zamówienie znacznie obniży koszty magazynowania oraz wyeliminuje wysokie koszty związane ze zwrotami niesprzedanych zapasów.

3

   Retailing Will Never Be the Same, „Business Week" 26.07.1993 s. 54.

4

   Tamże s. 55—56.

5

   Tamże s. 57; Macy to Start Cable TV Channel, Taking Stores into Lming Rooms, »New York Times" 2.06.1993 s. Al.

6

   The Fali of the Mail, „Forbes" 24.05.1993 s. 106.