obraz7 (20)

dokładnie szczegóły ceremonii. Zadowalali się na ogół stwierdzeniem, że chodziło o rytuał śmierci i zmartwychwstania.

W Afryce spotykamy wiele innych ceremonii inicjacyjnych, w których ^element dramatyczny odgrywa zasadniczą rolę,jOto na przykład świadectwo Tordaya i Joyce’a o obrzędach dojrzałościowych Bushongo: w długim rowie przygotowuje się kilka nisz, w których ukrywają się czterej mężczyźni przebrani za łeopardą, wojownika,, kowala i małpę. Nowicjuszy zmusza się do przejścia przez ten rów; w pewnym momencie wpadają do dołu pełnego wody. Druga ceremonia, zwana Ganda,^jest jeszcze bardziej przerażająca. Mianowicie w tunelu znika mężczyzna i silnie potrząsa kilkoma słupami, których szczyty widoczne są z daleka. Nowicjusze wierzą, że zaatakowały go tam duchy i że właśnie walczy z nimi o życie. Istotnie, po natarciu sobie w ukryciu ciała kozią krwią mężczyzna wychodzi z tunelu, niczym ciężko ranny i u kresu sił. Pada na ziemię, a inni mężczyźni natychmiast zanoszą go w odległe miejsce. Nowicjuszy zmusza się wtedy do wejścia pojedynczo do tunelu. Pod wpływem strachu jednakże proszą przeważnie o uwolnienie ich od wykonania tego nakazu. Nyimi - kroi, będący równocześnie Mistrzem inicjacji - zgadza się w zamian za okup⁵⁹.

W sumie chodzi o przerażający scenariusz [poddający próbie odwagę nowicjuszy! Ów dojrżałościowy obrzęd Bushongo uległ prawdopodobnie ^wpływowi ceremonii inicjacyjnych do stowarzyszeń tajemnych, odgrywających tak ważną rolę w Afryce^Można zasadnie podejrzewać istnienie tego rodzaju wpływów wszędzie tam, gdzie inicjacje' dojrzałościowe mają charakter dramatyczny i odbywają się z udziałem;ńPasejyyiak właśnie dzieje się na przykład u Elema z Nowej Gwinei, gdzie chłopcy w wieku około dziesięciu łat są izolowani w Domu Mężczyzn (eravo), a na wioskę w tym czasie napadają zamaskowani mężczyźni, zwiastuni Kovave, Boga Góry⁶⁰. W nocy, potrząsając warkotkami, maski dosłownie terroryzują wioskę; mają nawet prawo zabijać kobiety i nie inicjowanych, którzy spróbowaliby odkryć ich tożsamość. W tym czasie pozostali mężczyźni przygotowują duże zapasy żywności, zwłaszcza wieprzowiny, a po pojawieniu się Kovave wszyscy odchodzą na pustkowie. Pewnej nocy prowadzi się nowicjuszy przed Kovave. W ciemnościach słyszą głos objawiający im tajemnice i grożący śmiercią tym, którzy by je zdradzili. Następnie zamyka się ich w szałasach i poddaje rozmaitym tabu żywieniowym. Wszelkie relacje z kobietami są

^w E. Torday i T. A. Joyce, Les Bushongo (Bruxelles 1910), s. 82 nn. Po miesiącu ma miejsce trzecia i ostatnia 'pina (próba)J zawierająca wspinanie się na drzewo {ibid., s. 84-85).

“ ^fDom Mężczyzn!) est chara kte rys eycznśgcećfiią me 1 artezyjskie go kompleksu kulturowego, ale instytucję tę spotykamy Tez w innych częściach świata, zawsze w związku z obrzędami dojrzałościowymi. Por. Webster, op. cit. (roz. I: The Men’s house), s. 1-19; Heinrich Schurtz, Alterklassen und Mannerbiinde, s. 202-317. Zob. także Erhard Schlesier, Die Erscheinungsformen des Mannerhauses und das Klubwesen in Mikronesien (s’Gravenhage 1953).