P1130609 resize

PRZEDMOWA

Wczesna epoka brązu stanowi okres o wybitnie przejściowym charakterze. Zanik kultur neolitycznych, zanik podstawowych cech produkcji opartej na surowcach kamiennych spowodowały znaczne zmiany w całości kultury, w układzie stosunków społecznych oraz powiązaniach naszych ziem ze światem zewnętrznym. Ukazanie tej problematyki na podstawie skąpych jeszcze źródeł nie mość być jednoznaczne.

W dawniejszych opracowaniach przypuszczano nawet, żc na przełomie epok kamienia i brązu ziemie nasze opustoszały w znacznym stopniu. Obecnie — na podstawie nowo uzyskanych źródeł — wiemy, te ziemie polskie również w tych okresach były zasiedlone, a na niektórych obszarach nawet bardzo intensywnie. Niewątpliwe załamanie się starszych kultur, migracje oraz bardzo silne oddziaływania - zwłaszcza z południa — stworzyły nową sytuację oraz wprowadziły nowe elementy historyczno-kulturowc. Najistotniejszym elementem jest prawdopodobieństwo, że w tych czasach wyłaniają się wyraźniejsze zarysy jednostek plemiennych w dorzeczach od Łaby do Dniepru. Niektóre hipotezy doszukują się na tych obszarach początków Praslowian. Problematyka etnogenetyczna należy w archeologii do najtrudniejszych i najbardziej kontrowersyjnych. Fakty te są aktualnie przedmiotem intensywnych badań.

W początkowych planach redaktorem i autorem opracowań podstawowych problemów niniejszego tomu miał być prof. dr Aleksander Gardawski. Jego śmierć przekreśliła częściowo te zamierzenia. Zmarł również autor opracowania kultury trzcinieckiej, dr Jacek Miśkiewicz. Redakcja z żalem, ale i z wdzięcznością, wspomina aktywny udział obydwu badaczy w naszym dziele zbiorowym.

Redakcja