P1170388 (2)

Man*CjdJ_

Hyc.

5 cm

O 5

20cm

3-6

M

c- mirowice. gm. Cewice, woj. Słupsk, kurhan 22. 1: plan kurhanu; 2-⁶    wyposażenie grobu (wg A. Szymańskiej)

kiedy skrzynia kamienna założona została w obrębie nasypu kopca, w połowie jego wysokości lub nawet w górnej części (A. Szymańska 1976, s. 139). Do wnętrza skrzyni wstawiano popielnice ze spalonymi kośćns wewnątrz. Spotyka się też groby, w których przepalone kości rozrzuci ne były we wnętrzu skrzyni kamiennej lub jamy grobowej (A. Szymańska 1976. s. 141). Niekiedy w jednym kurhanie stwierdzano obecnow kilku skrzyń kamiennych z pochówkami. Popielnice ustawiane też były wśród kamieni nasypu czy płaszcza kurhanu. Spotyka się też przepalone kości luźno rozrzucone wśród kamieni. Zapewne były to pochówk' wkopane w nasyp nieco wcześniej wzniesionego kurhanu. Ilość pochów-ków w jednym kurhanie była różna, zazwyczaj stwierdzano ich kilka, a wyjątkowo nawet kilkanaście (A. Szymańska 1976, s. 141). Jak dotąd¹, ^ty ..^{M cmen}tarzysku w Grabowie, woj. Koszalin, stwierdzono obe-_| cnosc płaskich grobów zakładanych też pomiędzy kurhanami (F. Lachot wicz 1968, s. 98). Były to na ogół groby ciałopalne bezpopielnicowe, w których przepalone kości wsypano do jamy lub, rzadziej, do skrzyni kamiennej, niekiedy nakrytej brukiem kamiennym. Na bruku były też rozsypane kości spalone (F. Lachowicz 1968, s. 98). Pojedyncze płaskie groby ciałopalne popielnicowe lub bezpopielnicowe jamowe odkryto też na cmentarzysku w Leśnie, woj. Bydgoszcz (K. Walenta 1983, s. 68—71, tabl. VI, a—b; VII).

Natomiast na Pomorzu Zachodnim można stwierdzić dużo bardziej zróżnicowane formy grobów. Liczniej też niż na Pomorzu Wschodnim spotyka się tu pochówki płaskie datowane na IV okres epoki brązu. Na Pomorzu Zachodnim występują groby, w których przepalone kości zmarłego rozsypane zostały na rozległym bruku ułożonym z kamieni. Na bruku tym ustawiano też naczynia gliniane i rozmieszczano wyroby brązowe (H. J. Eggers 1936, s. 6 z ryc.; J. Kostrzewski 1958, s. 99—101, ryc. 73). Ten typ grobu ma bezpośrednie analogie nad dolną Labą (O. Harck 1972—1973, s. 13; F. Horst 1978, s. 164—165). Występują też pochówki popielnicowe w skrzyniach kamiennych nakrytych kurhanem. Dużo liczniej niż na Pomorzu Wschodnim spotyka się na Pomorzu Zachodnim płaskie groby, zwykle popielnicowe, z obstawami kamiennymi lub bez obstaw. Popielnice często były obsypane szczątkami stosu. Mało natomiast jest grobów bezpopielnicowych jamowych. Popielnice w grobach płaskich ustawiane były na płaskich kamieniach lub w misie glinianej (J. Kostrzewski 1958, s. 103—104, ryc. 76). Jak dotąd tylko na Pomorzu Zachodnim natrafiono na groby płaskie, w których popielnica ustawiona została pomiędzy dwoma podłużnymi brukami kamiennymi (R. Wołą-giewicz 1961, s. 28, ryc. 3- 4; s. 63) lub pomiędzy podobnymi równolegle do siebie ułożonymi brukami znajdowała się mała jama (ryc. 7) z przepalonymi kośćmi i wyposażeniem (R. Wołągiewicz 1961, s. 31, ryc. 7). Także groby ciałopalne popielnicowe, nakryte naczyniami kloszowatymi znane są dotąd tylko z Pomorza Zachodniego (J. Kostrzewski 1958, s. 105 106; R. Wołągiewicz 1961, s. 64). Analogiczne groby licznie występują w tym czasie (IV okres epoki brązu) na terenie północnej i północno--zachodniej Brandenburgii (F. Horst 1978, s. 165).

Ceramika znajdowana w grobach zaliczanych do IV okresu epoki brązu na Pomorzu (ryc. 5:8,9; 6:3—6; 8:58—61) to rodzaje i formy naczyń rozpowszechnione w tym czasie w różnych grupach zaliczanych do kultury łużyckiej. Występują tu na ogół nie zdobione wazy o brzuścu baniastym i wyodrębnionych szyjach stożkowatych lub cylindrycznych, nawiązujące do form spotykanych na Pomorzu już w HI okresie epoki brązu, niekiedy, tylko różniące się od nich proporcjami; dwustożkowate naczynia wazowate o ostrych załomach; naczynia wazowate z uszkami u nasady szyi, nie zdobione lub rozmaicie zdobione na brzuścu; naczynia