P1520796

cieląt, ale nie ma jej prawie wcale u prosiąt. U tych zwierząt pewną rok r termogenezie bezdrżeniowej mogą odgrywać mięśnie. U osobników dora* łych długotrwale eksponowanych na chłód ilość brunatnej tkanki tłuszczo* pąj może być znaczna.

11.3.3. Fizyczne drogi przyjmowania ciepła

Organizm może przyjmować ciepło bezpośrednio z otoczenia na drodze prze* wodzenia i promieniowania. Są to procesy fizyczne.

Przewodzenie polega na wymianie energii kinetycznej pomiędzy kontaktującymi się powierzchniami. Ciało cieplejsze posiada większą energię i przekazuje ją cząsteczkom ciała o niższej temperaturze. Szybkość przewodzenia zależy od różnicy temperatur oraz od przewodnictwa cieplnego. Im wyższa jest temperatura otoczenia (np. legowiska, ścian itp.) oraz im lepsze jest przewodnictwo okrywy ciała, tym pozyskiwanie ciepła przez organizm jest sprawniejsze.

Promieniowanie cieplne jest to wysyłanie energii elektromagnetycznej w zakresie podczerwieni (5-100 pm) z powierzchni każdego przedmiotu i ciała organizmów żywych. Gdy temperatura otoczenia lub przedmiotów w otoczeniu jest wyższa od temperatury ciała zwierzęcia, to część promieniowania cieplnego jest absorbowana przez organizm i zostaje zamieniona na ciepło (pozostała część zostaje odbita lub rozproszona na jego powierzchni). Sprawność pozyskiwania ciepła na tej drodze zależy od wielkości powierzchni eksponowanej na promieniowanie oraz od temperatury powierzchni ciała.

11.4. Oddawanie ciepła

Organizm może oddawać ciepło na drodze fizycznej przez: przewodzenie, promieniowanie, konwekcję i parowanie. Dwie pierwsze drogi zostały omówione wyżej. Przy rozpraszaniu ciepła na drodze przewodzenia i promieniowania zmienia się jedynie kierunek tych procesów. Należy jednak dodać, że u zwierząt przewodnictwo skóry, które jest duże może być skutecznie ograniczane przez warstwy izolacyjne, np. futro, podskórną tkankę tłuszczową itp. Przewodnictwo tkanek jest ok. 20 razy większe niż warstwy powietrza unieruchomionego pomiędzy włosami okrywy, dlatego zwierzęta mają możliwość regulowania strat ciepła, zmieniając grubość warstwy powietrza w okrywie ciała (z włosów lub pierza). Ponadto zwierzęta mają możliwość ochładzania powierzchni ciała, np. przez regulację krążenia krwi w skórze. Jest to szczególnie ważne dla zwierząt o słabym owłosieniu lub upierzeniu,