57682

Sprawca działający na rozkaz przestępstwa nie popełnia jeżeli jego czyn jest wykonaniem rozkazu, ale nie ma uchylenia przestępności czynu jeżeli wykonując rozkaz popełnia czyn zabroniony, chce go popełnić albo przewidując możliwość popełnienia czynu zabronionego na to się godzi, natomiast zachowanie się nieumyślne wykonawcy rozkazu wyłącza przestępczość czynu.

W przypadku wyraźnego przestępczego rozkazu, gdy żołnierz ma świadomość jego charakteru, może on odmówić jego wykonania bądź nie wykonać. Nie ponosi on wtedy konsekwencji niewykonania rozkazu z art. 343 k.k. Rozkaz przestępczy żołnierz może wykonać, ale np. niezgodnie z jego treścią - tak, aby złagodzić skutki rozkazu. Wtedy popełnia przestępstwo, ale no okoliczność złagodzenia skutków rozkazu może nastąpić złagodzenie kary lub odstąpienie od wymierzenia kary.

Za wykonanie rozkazu sprzecznego z przepisami prawa rozkazujący odpowiada w pełni na zasadzie tzw. sprawstwa polecającego.

Za wyłączeniem winy opowiadają się zwolennicy normatywnego ujmowania winy, inni opowiadają się za wyłączeniem bezprawności.

Normatywiści - wypełnienie rozkazu obwarowane jest pociągnięciem sprawcy do odpowiedzialności za popełnienie odrębnego przestępstwa niewykonania rozkazu. Ta presja odpowiedzialności karnej sprawia, że mamy do czynienia z tzw. anormalną sytuacją motywacyjną. Skoro ta sytuacja występuje, nie można postawić sprawcy zarzutu, że naruszył prawo, w związku z tym nie ma winy.

Inni - w grę wchodzi wyłączenie bezprawności czynu. Normy wynikające z art. 318, 343 k.k. wchodzą w skład systemu norm wyraźnie deklarujących ustawowe zezwolenie na określone zachowania.

Normatywiści uważają, że przeciwko czynowi wynikającemu z rozkazu dopuszczalna jest np. obrona konieczna, ponieważ jest to zachowanie bezprawne ale niezawinione (wyłączające winę).

Rozkazodawca ponosi odpowiedzialność niezależnie od tego, czy rozkazobiorca odpowiada za wykonanie rozkazu, czy nie.

Art. 343.

§ 1. Żołnierz, który nie wykonuje lub odmawia wykonania rozkazu albo wykonuje rozkaz niezgodnie z jego treścią,

podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa wspólnie z innymi żołnierzami lub w obecności zebranych żołnierzy albo następstwem czynu określonego w § 1 jest znaczna szkoda majątkowa lub inna poważna szkoda, sprawca

podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 3. Żołnierz, który wchodzi w porozumienie z innymi żołnierzami w celu popełnienia czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2,