P1680495

organu, w którym taki przedstawiciel ma zasiadać. Przesłanki te pozwalają jednocześnie na uznanie przedstawicielskiego charakteru organu.

Zarówno więc przedstawicielski status członka organu, jak i status samego organu zależą od decyzji ustrojodawcy opartej na dwóch przesłankach: ustawodawczej funkcji lealizowanej przez sam organ oraz powszechności wyborów do tego organu. Skoro ^ęc konieczną przesłanką uznania przedstawicielskiego statusu izby (organu) nie jest przedstawicielski charakter mandatu sprawowanego przez jej członka, to taki charakter jego mandatu nie wchodzi w zakres zasady dwuizbowości. W konsekwencji zasady dwuizbowości nie współtworzą również jego gwarancje - immunitet oraz incompatibilitas.

f) Zasada dwuizbowości rozstrzyga o sposobie realizacji funkcji przynależnych do władzy ustawodawczej. W praktyce funkcje parlamentu są realizowane za pomocą kompetencji poszczególnych izb. Funkcje te mogą być wykonywane: 1) wyłącznie przez Sejm, 2) przez Sejm i Senat poprzez współdziałanie, 3) tylko Senat. W związku z tym powstaje wątpliwość, czy wszystkie te przypadki tworzą zasadę dwuizbowości, czy też może zasada dwuizbowości odnosi się wyłącznie do kompetencji wykonywanych łącznie przez Sejm i Senat. Treściowego zakresu zasady dwuizbowości, niezależnie od rozkładu kompetencji pomiędzy izby, nie można ograniczyć jedynie do łącznego wykonywania przez Sejm i Senat pewnych kompetencji (funkcji). Określa ona bowiem sposób wykonywania wszystkich funkcji parlamentu. Wydaje się, że tak właśnie zasadę dwuizbowości rozumie Z. Witkowski, wyróżniając kompetencje własne każdej z izb (z przewagą kompetencji jednej z nich) oraz kompetencje wspólne, dodając, że podział taki stanowi istotę dwuizbowości zróżnicowanej²⁴. Zasadę dwuizbowości tworzą więc wszystkie normy kompetencyjne. Każda z nich rozstrzyga bowiem o sposobie realizacji funkcji parlamentu. Relacja pomiędzy izbami może polegać również i na tym, że jedna izba realizuje całą funkcję, a druga nie realizuje jej wcale, np. kontrola Rady Ministrów.

5. Rozdział kompetencji między obie izby (równomierny lub nierównomierny) oraz zakres funkcji, do realizacji których konieczne jest współdziałanie izb, stanowi przesłankę do wyróżnienia dwuizbowości zróżnicowanej lub równorzędnej.

Konstytucja RP - zgodnie z polską tradycją - nie przyjęła równoprawności izb, pozycję izby silniejszej przyznając Sejmowi. Jest to model dwuizbowości zróżnicowanej, w każdym razie nierównorzędnej²⁵.0 takim charakterze dwuizbowości decydują konstytucyjne normy kształtujące treść tej zasady w zakresie kompetencji poszczególnych izb w realizacji funkcji parlamentu. Przyznają one każdej z izb konkretne uprawnienia, które nie są jednak równe. Jeśli chodzi o realizację poszczególnych funkcji, to o nierów-norzędności decydują następujące przepisy kompetencyjne:

A. Funkcja ustawodawcza. Prawo inicjatywy ustawodawczej, z jednej strony, przysługuje grupie członków Sejmu (posłom), z drugiej wyłącznie całemu organowi -Senatowi²⁶. Konstytucja przyznaje Sejmowi wyłączne prawo rozpoczynania pracy nad projektem ustawy (art. 119 ust. 1) oraz wiodącą rolę na dalszych etapach prac legislacyjnych. I tak: projekt ustawy przyjęty w Sejmie - zgodnie z art. 121 ust. 1 Konstytucji -

prezydentów RP czy byłych sędziów Trybunału Konstytucyjnego).

²⁴    Zob. Z. Witkowski: Prawo konstytucyjne, Toruń 1998, s. 194; tenże: Kilka uwag na temat aktualnego ukształtowania Senatu RP [w:l Z teorii i praktyki konstytucjonalizmu, "Studia luridica" XXVIII, s.209.

²⁵    Tak trafnie Z. Witkowski, jw„s. 194.

²⁶    P. Sarnecki (Inicjatywa ustawodawcza Senatu [w:] Z teorii i praktyki konstytucjonalizmu, “Studia luridica" XXVIII, s. 132) słusznie zwraca uwagę, że bardziej logicznym rozwiązaniem, zwłaszcza z punktu widzenia zasady dwuizbowości, jest przyznanie izbom drugim nie tyle prawa inicjatywy ustawodawczej,lecz prawa początkowania ustawodawstwa.

53