M
Dokładnie przeczytaj temat i tekst źródłowy. Masz odnaleźć refleksje Różewicza na temat zła - te, które zawarł w przytoczonym utworze, ale także w odniesieniu do innych znanych Ci utworów. Temat sprawdzi zatem i wypunktuje Twoją znajomość poezji Różewicza. JĆśli zupełnie nie pamiętasz poezji tego autora - lepiej zainteresuj się drugim tematem. Jeśli jesteś skazany na ten temat - przeanalizuj dokładnie utwór Unde malum? - oczywiście pod kątem problemu zła.
Tadeusz Różewicz, Unde malum?
Skąd się bierze zlo? jak to skąd
z człowieka zawsze z człowieka i tylko z człowieka
człowiek jest wypadkiem
przy pracy
natury
jest
błędem
jeśli rodzaj ludzki wyczesze się własnoręcznie z fauny i flory
ziemia odzyska swój blask i urok
natura swą czystość i nie-winność
żadne stworzenie poza człowiekiem
nie posługuje się słowem
które może być narzędziem zbrodni
słowem które kłamie kaleczy zaraża
zło nie bierze się z braku ani z nicości zło bierze się z człowieka i tylko z człowieka
jesteśmy w myśli - jak powiada Kant a tym samym odtąd w bycie inni niż czysta natura
Konspekt
■Zwrócenie uwagi, że utwór jest wierszem o pochodzeniu zła i naturze człowieka.
I Próba odpowiedzi na pytanie unde malum? (lac.), czyli „skąd zło”, skąd się bierze zło. Bardzo popularny topos w literaturze; nie zawsze jako źródło zła wskazywany jest człowiek. Może to być ciemna, konstytutywna i konstytuująca część jego natury, konieczny element świata itd.
■Zauważenie i opisanie opozycji natura - człowiek.
■Opisanie typowego dla Różewicza typu wersyfikacji (zwanego różewiczowskim) i typowe
91
m npppiRMIRi