PICT6200

Przedstawione tutaj metodologiczne problemy badań pedagogicznych są zgodne zwłaszcza z założeniami pedagogiki empirycznej i prakseologicznej (por. J. Gnitecki, 1993,1996a), a po części także z założeniami pedagogiki jako dyscypliny humanistycznej, preferującej nade wszystko badania jakościowe. Nie oznacza to oczywiście, iż w niniejszej pracy nie docenia się problemów metodologicznych, na jakie zasługują w związku z uprawianiem pedagogiki jako dyscypliny teoretycznej, czyli tej zajmującej się głównie krytyczną analizą dotychczasowych osiągnięć nauk pedagogicznych. Nie pomniejsza się również celowości zajmowania pedagogiką jako dyscypliną opartą na konstruktach (przesłankach) filozoficznych, światopoglądowych czy religijnych lub odwołującą się do dociekań i badań takich nauk wspomagających pedagogikę, jak psychologia i socjologia (por. S. Palka, 1995). Zakłada się tu, iż istniejąca różnorodność problemów pedagogicznych wymaga różnego podejścia przy ich rozwiązywaniu i że w związku z powyższym pluralizm metodologiczny - zwłaszcza na obecnym etapie rozwoju naukowego pedagogiki - jest jak najbardziej zasadny.

Niemniej jednak, co warto podkreślić, istnieje nadal pilne zapotrzebowanie na uprawianie pedagogiki w sposób empiryczny i prakseologicz-ny. Pomijając kwestie długoletniej tradycji, jaka wiąże się z takim właśnie uprawianiem pedagogiki, nie sposób zaprzeczyć, że ma ono niemałe zasługi w dotychczasowym ogólnym dorobku pedagogicznym. Nie jest on wprawdzie nadzwyczajny, ale nietrudno chyba odgadnąć, że gdyby pozbawić go osiągnięć zdobytych w drodze badań empirycznych i prakse-ologicznych byłby znacznie uboższy.

Ponadto metodologiczne wskazania pedagogiki empirycznej i prakseologicznej są w zasadzie prostsze w ich praktycznym zastosowaniu, niż te oparte na założeniach pedagogiki zorientowanej hermeneutycznie, fenomenologicznie, psychoanalitycznie, teoretycznie czy postmodernistycznie