Picture6

66

Do czwartej grupy kationów należą kationy: baru Ba²\ strontu Sr²⁺ i wapnia Ca²⁺. Wymienione kationy w reakcji z odczynnikiem grupowym - węglanem amonu (NH₄)₂CO_v strącają białe osady: węglanu baru BaCO,, węglanu strontu SrCOj i węglanu wapnia CaCO,. Reakcje analityczne kationów IV grupy przedstawiono w tabeli 10.

Tabela 10

Reakcje analityczne kationów IV grupy

Kation	(NIT) .CO,	h:so4	K2Cr04	(NH4),C,04	Rodizonian sodu (na bibule)	Analiza płomieniowa
Ba^2*	BaCO,| biały	BaSO.i biały	BaCr04i żółty, nierozp.	BaC:04i biały, rozp. 6 M CH,COOH (na zimno)	BaC;04, czerwonobrunatna plama + HCI->-czerw onoróżowc zabarwienie	żółtozielone
Sr*	SrCO,j	SrS04i	SrCr04i	SrC,04l	SrC,04,	karminowo-
	bi ały	biały	żółty (po chwili), rozp. CH,COOH	biały, rozp. 6 M CH,COOH (na gorąco)	czerwonobrunatna plama + HCI-* zabarwienie znika	czerwone
Ca^2*	CaCO, i biały	CaSOjJ, biały (po chwili)	nie reaguje	CaC,04| biały, nierozp. 6 M CH,COOH	nie reaguje	ceglaslo- czerwone

Oznaczenia: J - strąca się osad; rozc. - rozcieńczony; rozp. - rozpuszcza się w ...; nierozp. -nierozpuszczalny w ...

Źródło: opracowanie własne na podstawie [5,9|.

Analiza płomieniowa kationów IV grupy:

-    sole strontu Sr²* barwią płomień na kolor karminowoczerwony,

-    sole baru Ba²⁺ barwią płomień na kolor żółtozielony,

-    sole wapnia Ca²' barwią płomień na kolor ceglastoczerwony.

Kationy IV grupy reagują z rodizonianem sodu. Jest to bardzo czuła reakcja z kationami baru i strontu. Kation wapnia nie reaguje z rodizonianem. Reakcję przeprowadza się na bibule:

-    z jonami Sr²⁺ na bibule powstaje czerwonobrunatna plamka rodizonianu strontu, znikająca po dodaniu rozcieńczonego HC1:

Sr²* + Na₂S₆0₆ — SrS₆0₆J + 2Na⁺,

-    z jonami Ba²* na bibule powstaje czerwonobrunatna plamka rodizonianu baru, zmieniająca kolor na jasnoczerwony pod wpływem rozcieńczonego HCI:

Ba²* + Na₂S₆0₆ -» BaS₆0₆j + 2Na⁺.

3.1.3. Ćwiczenia praktyczne

1. Reakcje z odczynnikami grupowymi kationów

Celem ćwiczenia jest zakwalifikowanie kationu do danej grupy analitycznej.

Odczynniki: HC1, AKT, NH₄OH, NH₄CI, (NH₄)₂CO,.

Szkło i sprzęt laboratoryjny: probówki wirówkowe, łaźnia wodna.

Wykonanie: Z próbki otrzymanej do analizy pobierać do oddzielnych probówek ok. 0,5 cm-¹ (ok. 10 kropel) roztworu, dodawać kolejno odczynniki grupowe i obserwować efekty analityczne poszczególnych reakcji (czy nastąpiło wytrącenie osadu):

-    1-2 krople rozc. HC1;

-    1-2 krople rozc. HCI (pH < 7), 15 kropel AKT i ogrzewać 15 min. w łaźni wodnej;

-    1-2 krople NH₄OH (pH > 7), 15 kropel AKT i ogrzewać 15 min. w łaźni wodnej;

-4-5 kropel (NH₄)₂C0₃.

Wyniki zanotować w tabeli:

Kation	Odczynnik	Efekt analityczny	Wniosek
X'^,ł	HCI
X"	AKT, HCI. temp.
X"	AKT, NH4OH, temp.
X“^ł	(NHjkjCO,