P1350585

IX

*    poziom płac w otoczeniu,

•    potrzebę zmian w motywowaniu przez płace.

W planowaniu płac w pierwszej kolejności trzeba zdefiniować czynniki z podziałem na bezpośrednie i pośrednie. Bezpośrednie stanowią konkretne parametry lub umożliwiają ich ustalenie, które następnie można wykorzystać w formułach stosowanych do planowania płac. Czynniki pośrednie pełnią rolę korygującą (rys. 21).

Rys. 211 Wpływ czynników bezpośrednich i pośrednich na planowanie plac

W zależności od przyjętej polityki płac i czynników determinujących, można planować wzrost, utrzymanie lub spadek środków na płace w stosunku do roku ubiegłego. Wzrost środków na płace może być spowodowany głównie: wzrostem zatrudnienia, godzin nadliczbowych, wydajności pracy, produkcji, rentowności oraz występowania inflacji. Planowanie plac jest dla każdej firmy inne i może ulegać zmianie w czasie. Ograniczeniem dolnym jest minimalna kwota środków, którą trzeba przeznaczyć na płace. Takim progiem dolnym jest wielkość środków wynikająca z minimalnego wynagrodzenia krajowego i planowanego zatrudnienia, co określa wzór

F,=ZxP.    (1)

w którym:

F, - planowane środki na place na poziomie najniższego wynagrodzenia krajowego,

P_m - minimalne wynagrodzenie krajowe,

Z - liczba zatrudnionych w roku planistycznym (w przeliczeniu na pełne etaty).

Planowanie środków płacowych na poziomie minimalnego wynagrodzenia budzi sprzeciw społeczny, nie jest akceptowane przez związki zawodowe i trudne do przyjęcia przez pracowników. Prawie zawsze wymaga zawieszenia postanowień zakładowego systemu wynagradzania Ma zastosowanie w firmach borykających się z ogromnymi trudnościami ekonomiczno-finansowymi (brak wystarczającej ilości środków i nieregularny ich dopływ do firmy), w których drastyczne ograniczenie wydatków na płace daje szanse przetrwania, a także w firmach znajdujących się w stanie sanacji czy upadłości.

Mniej konfliktogenne jest planowanie płac w oparciu o przeciętną płacę w firmie co najmniej na poziomie roku ubiegłego, pod warunkiem, że stosowane były w pełnym zakresie zasady wynikające z zakładowego systemu wynagradzania, czyli nie

jawieszono i nie obniżono żadnych składników płac. Niezbędne środki na wynagro-jjenia wynikają z zastosowania wzoru

F_e = Zx/y    (2)

_w którym:

F_r — planowanie środków na płace według poziomu płac ubiegłego roku,

Z — zatrudnienie jak we wzorze (1).

P_r — przeciętna płaca zakładowa w roku ubiegłym.

Wielkość Ff, nie musi odpowiadać rzeczywiście wypłaconym wynagrodzeniom w roku ubiegłym. Znak równości występuje przy utrzymaniu identycznego stanu ■ struktury zatrudnienia w roku planistycznym w porównaniu z rokiem ubiegłym. Jeśli zatrudnienie ulega zmniejszeniu, to fundusz na place planowany według poziomu przeciętnej płacy w roku ubiegłym będzie niższy. Zmiany w strukturze zatrudnienia mogą powodować wzrost lub spadek planowanego funduszu płac w stosunku do roku ubiegłego.

Przedsiębiorstwa z powodu konieczności dostosowywania swoje) działalności do wymagań tynku i potrzeb klientów mogą być zmuszone do prowadzenia niepopularnej polityki płac, polegającej na stosowaniu zasad wynagradzania mniej korzystnych w stosunku do obowiązującego systemu wynagradzania. Jeśli sytuacja taka miała miejsce w roku ubiegłym, a jednocześnie w roku planistycznym przewiduje się bardziej korzystne ekonomicznie zmiany, to wielkość środków na wynagrodzenia będzie obliczana według wzoru

F_p = Zx FpX Wp    (3)

w którym W_r — wskaźnik uwzględniający wzrost przeciętnej płacy w stosunku do przeciętnej płacy roku ubiegłego.

Wskaźnik W_p przyjmuje wartość wyższą od 1, a jego wielkość zależy od stopnia zmniejszenia wynagrodzenia w roku ubiegłym w stosunku do wynagrodzeń należnych aa mocy zakładowego systemu wynagradzania i ewentualnie wzrostu płac z powodu korzystnych zmian w sytuacji ekonomicznej roku planistycznego. Ograniczeniem górnym w ustalaniu wielkości środków na wynagrodzenia jest taki poziom płac, przy którym firma będzie w stanie sprostać konkurentom oraz osiągać zysk na poziomie umożliwiającym co najmniej przetrwanie, a pożądany jest zysk umożliwiający rozwój i funkcjonowanie firmy na rynku nie tylko teraz, lecz także w przyszłości.

5.2. Podstawowe formuły mające zastosowanie w planowaniu płac

Do planowania płac można podchodzić bardzo różnie, od planowania wysokości płac dla poszczególnych pracowników (w małych firmach) do załgoryrmizowanych —