P3109037

Część II. Podmioty gospodarczo

Ogniwo administracyjne składa się z prezesa zar/<|dn ora/ wiceprezesów i p ległych im komórek funkcjonalnych. Komórki operatywne stanowią aparai w)( nawczy spółdzielni i mogą dzielić się - podobnie jak ogniwa ruchu w przedsięf stwach przemysłowych - na komórki podstawowe i pomocnicze. Rodzaj i liczba i komórek zależą od typu i charakteru działalności spółdzielni. Na rys. 14 przed wiono schemat organizacyjny spółdzielni pracy usługowo-produkcyjnej.

W praktyce przyjęte jest nadawanie komórkom organizacyjnym symboli li wych lub liczbowych, stosowanych w codziennym użyciu (np. w korespondencji wnętrznej) zamiast pełnych nazw komórek. W nadawaniu symboli przyjmuje się zwyczaj pewną systematykę polegającą na tym. że ostatnia litera symbolu kom wyższego stopnia jest pierwszą literą symbolu komórek wchodzących w jej skf co pozwala ustalić przynależność organizacyjną danej komórki. Jeżeli na przylę dyrektora oznaczymy symbolem D. to jego zastępcy mogą mieć symbole: DT -1 rektor ds. technicznych. DI - Dyrektor ds. inwestycji i rozwoju. DE - Dym ds. ekonomicznych itd. Dalszy podział i oznaczenie komórek podległych Dyrekr wi ds. ekonomicznych (DE) może przebiegać następująco: GK - Główny Księg ES - Główny Specjalista Ds. Pracowniczych i Administracyjnych; EP - Wyd* Prognozowania, Budżetowania i Analiz Ekonomicznych; El - Wydział Inwcst? Kapitałowych. Literowe oznaczenie komórek zastosowano na rys. 13.

Schemat organizacyjny przedsiębiorstwa można rozpatrywać w układach:

•    poziomym, co wyraża się w podziale na ogniwa zarządzające (zarząd), prod cyjne (ruch) i działalności pozaprodukcyjnej;

•    pionowym, oznaczającym podział przedsiębiorstwa na zespoły komórek pod rządkowane dyrektorowi lub jego zastępcom, o czym już była mowa.

Nazwy poszczególnych komórek organizacyjnych tylko w bardzo ogólny spo'

oznaczają charakter ich działalności, dlatego konieczne jest ustalenie regulamf organizacyjnego przedsiębiorstwa. Regulamin ten określa szczegółowo zakres dr łania, podział czynności i odpowiedzialność osób pełniących funkcje kierown^: i samodzielne w przedsiębiorstwie. Jest on czynnikiem wprowadzającym ład i rządek organizacyjny w przedsiębiorstwie.

odsumowanie

1.    Strukturą organizacyjną jednostki gospodarczej nazywamy układ i sys wzajemnych powiązań i zależności zachodzących między komórkami organi cyjnymi.

2.    Rozróżnia się trzy zasadnicze systemy powiązań komórek organizacyjnyć system liniowy, system funkcjonalny, system sztabowo-liniowy.

3.    Organy podmiotów gospodarczych pełnią określone funkcje w działalne łych podmiotów i decydują o ich najważniejszych sprawach.

4.    W spółkach kapitałowych współwłaściciele spółek nie są zaangażowani w pro dzcnic przedsiębiorstwa, lecz powierzają tę funkcję organom spółki, który

m Mgromudzcnie wspólników (w spółce z o.o.) lub walne zgromadzenie akcjonuriu-py (w spółce akcyjnej) oraz ruda nadzorcza, komisja rewizyjna i zarząd spółki. I ^ przedsiębiorstwach spółdzielczych organy spółdzielni to: walne zgromadzenie Ktf kwików spółdzielni lub - w wypadku zbyt dużej liczby członków - zebranie I kil przedstawicieli, rada nadzorcza oraz zarząd spółdzielni, k Organy przedsiębiorstwa państwowego to: samorząd załogi i dyrektor przed-B HfbuKslwa.

* homorki organizacyjne wykazujące określone zadania w większych jednostkach |«w|HHlarc/.ych są grupowane w wyodrębnione piony, które obejmują komórki ^■Mniącc tematycznie pokrewne funkcje lub obsługujące określone odcinki dzia-I Mości.

■l Wtiód pionów organizacyjnych wyróżniamy m.in.: pion techniczno-produk-1 gy|ny. pion ekonomiczno-handlowy, pion finansowo-księgowy.

“ tdsiawowymi wyznacznikami tworzenia struktury organizacyjnej jednostki K<*s|indai’czcj są dwa czynniki: podział zadań między poszczególne komórki «m|z orientacja działalności firmy na rynek.

■ Nt sprawdzający

I Którr z podanych twierdzeń są prawdziwe:

B|) rodzaj struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa zależy wyłącznie od wiclko-ł ści przedsiębiorstwa,

W komórką organizacyjną nie może być jednoosobowe stanowisko pracy.

I V) precyzyjne określenie zadań, zakresu odpowiedzialności komórek organizacyjnych, ustalenie powiązań służbowych między komórkami jest podstawą ^k budowy struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa,

Uf scłkrnuii organizacyjny jest graficznym przedstawieniem zadań poszczególnych komórek organizacyjnych firmy?

■r Rysiem liniowy powiązań komórek organizacyjnych odznacza się tym, że:

E V każda komórka organizacyjna jest podległa bezpośrednio jednemu tylko kietow-I nikowi szczebla wyższego,

m b) polecenia przekazywane od najwyższego szczebla do wykonujących je pracowników przechodzą przez wszystkie ogniwa pośrednie,

I o) pracownik może podlegać bezpośrednio kilku zwierzchnikom, zależnie od peł-> nionych przez nich funkcji.

y podział władzy, kompetencji i odpowiedzialności oraz podporządkowanie komórek organizacyjnych są wyraźnie określone, i .System funkcjonalny powiązań komórek organizacyjnych charakteryzuje się tym, że: ii) decyzje kierownictwa podejmowane są w sposób kolegialny,

W pracownik może podlegać bezpośrednio kilku zwierzchnikom, zależnie od pełnionych przez nich funkcji.

77