178 Rozdział 7
• wywiezienie zakupionego towaru za granicę nic później niż w ostatnim dniu trzeciego miesiąca następującego po tym. w którym dokonano zakupu;
• potwierdzenie przez graniczny urząd celny wywozu towaru za granicę, dokonane specjalnym stemplem z numeratorem na imiennym dokumencie wystawionym przez sprzedawcę towaru, do którego to dokumentu powinien być załącznik w postaci paragonu z kasy rejestrującej sprzedawcy.
Obecnie ponad 1500 sklepów w Polsce jest sprzedawcami spełniającymi
ustawowe wymagania, aby towar od nich zakupiony umożliwiał zagranicznym podróżnym z państw trzecich wystąpienie o zwrot podatku VAT. Takie placówki handlowe są oznaczone specjalnymi plakietkami informującymi, których wzór określa załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów z 2004 r. Pozostałe załączniki do tego rozporządzenia określają wzór imiennego dokumentu stanowiącego podstawę do dokonania zwrotu podatku VAT oraz obowiązujący wzór stempla granicznego urzędu celnego, potwierdzającego na wyżej wymienionym imiennym dokumencie wywóz danego towaru poza terytorium Wspólnoty.
Sam sprzedawca może dokonywać zwrotu podatku VAT tylko wtedy, jeśli jego obroty w poprzednim roku podatkowym wyniosły powyżej 400 tys. zł. Przy tym może on dokonywać zwrotu wyłącznie w odniesieniu do towarów nabytych u niego. Te ograniczenia powodują, że tylko część sprzedawców sama dokonuje zwrotu podatku VAT zagranicznym podróżnym z państw trzecich. W takiej sytuacji pozostali sprzedawcy są zobowiązani do zawarcia odpowiedniej umowy z wyspecjalizowanym podmiotem, którego przedmiot działalności stanowi dokonywanie takiego właśnie zwrotu podatku zapłaconego przy nabyciu towarów. Omawiana ustawa stawia szereg warunków przedsiębiorcom zamierzającym podjąć tego rodzaju działalność gospodarczą. Aby otrzymać od ministra właściwego do spraw finansów publicznych zaświadczenie stwierdzające spełnienie wszystkich tych warunków, dany podmiot powinien:
• być spółką z o.o. lub spółką akcyjną, której członkowie władz nie byli karani za przestępstwa karne skarbowe lub za przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej;
• co najmniej od 12 miesięcy być zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT;
• powiadomić w formie pisemnej właściwy urząd skarbowy o zamiarze rozpoczęcia działalności w zakresie zwrotu podatku VAT zagranicznym podróżnym;
• nie mieć zaległości podatkowych wobec budżetu państwa ani zaległości z tytułu składek na rzecz ZUS co najmniej od 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia;
• zawrzeć umowy ze sprzedawcami towarów, od których przysługuje zwrot podatku VAT, w sprawie dokonywania zwrotu tego podatku;
• złożyć we właściwym urzędzie skarbowym kaucję gwarancyjną w wys. 5 min zł w formie depozytu pieniężnego, gwarancji bankowych lub obligacji
Skarbu Państwa o co najmniej trzyletnim terminie wykupu, co następuje
w trybie określonym przez rozporządzenie Ministra Finansów z 2004 r.
Spełnienie wszystkich wyżej wymienionych warunków nie było i nie jest prostą sprawą. Obecnie działa tylko jeden taki pośrednik prowadzący działalność w zakresie zwrotu podatku VAT podróżnym z państw' trzecich. Spełnienie wymaganych warunków przez podmiot zamierzający prowadzić omawianą działalność gospodarczą znajduje wyraz w odpowiednim zaświadczeniu wystawianym przez Ministra Finansów. Takie zaświadczenie jest wydawane na okres nie dłuższy niż rok.
Sprzedawcy towarów oraz podmioty prowadzące działalność gospodarczą w postaci zwrotu podatku VAT zagranicznym podróżnym, są uprawnieni do pobrania prowizji od zwracanej kwoty podatku. W praktyce prowizja ta wynosi od 15% do 25% i maleje wraz ze wzrostem wartości zakupionych towarów. Ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje możliwrość ustalenia w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych maksymalnej wysokości wskazanej prowizji, uwzględniając sytuację gospodarczą Polski, stan obrotu towarowego z zagranicą poszczególnymi grupami towarów, jak też sytuację rynkową w obrocie towarami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT oraz przepisy UE. Dotychczas nie było jednak potrzeby wydania takiego fakultatywnego rozporządzenia.
Dokonywanie zwrotu podatku VAT podróżnym z państw trzecich wywołuje w praktyce wiele wątpliwości, dotyczących zwłaszcza wypełniania związanej z tym dokumentacji, poprawiania stwierdzonych w niej błędów, jak też zakresu, wartości i stanu towarów, których taki zwrot może dotyczyć. Pomocne w rozstrzyganiu tych wątpliwości są interpretacje podatkowe izb skarbowych i urzędów skarbowych, których podstawowe tezy są publikowane na stronach internetowych: www.vat.pl. Np. Izba Skarbowa w Gdańsku zajęła stanowisko, że zwrot podatku VAT podróżnym nie obejmuje nabytego samochodu, gdyż nie jest możliwe potraktowanie go jako bagażu osobistego, w odróżnieniu od niektórych części samochodowych, które mogą być wywożone w bagażu osobistym podróżnego poza terytorium Wspólnoty.
Warto zaznaczyć, że turyści polscy wyjeżdżający do państw członkowskich UE mieli uprzednio możliwość skorzystania z prawa do zwrotu podatku VAT zapłaconego przy zakupie różnych towarów w odwiedzanych państwach. Obecnie jednak po przyjęciu Polski do UE obywatele polscy oczywiście nie mają już prawa do zwrotu podatku VAT przy zakupach dokonywanych w innych państwach członkowskich, skoro przysługuje ono jedynie osobom fizycznym nie-mającym stałego miejsca zamieszkania na terytorium Wspólnoty.
Unormowania prawne poszczególnych państw członkowskich UE różnią się w sprawach zwrotu podatku VAT podróżnym pod niektórymi względami. Np. we Francji nie zwraca się podatku VAT zapłaconego od nabytego alkoholu. Generalnie minimalna łączna wartość zakupionych towarów powinna wynosić