PZP 1918 1994 s53

iłowanych w 1940 r. przez NKWD. r/ąd RP zwrócił się do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża o zbadanie sprawy; równolegle /wrócili się o lo Niemcy. Władze Związku Sowieckiego zaprzeczyły dokonaniu zbrodni, obstając przy tej w^rersji do roku 1988.

25    IV 1943 ZSRR, wykorzystując sprawę katyńską, zerwał stosunki dyplomatyczne z rządem RP na emigracji.

20 V 1943 Po oficjalnym zerwaniu 17 V przez rząd Czechosłowacji rokowań w sprawie konfederacji z Polską, r/ąd RP obarczył swych partnerów całą winą /a niepowodzenie inicjatywy.

4 VII 1943 W katastrofie lotniczej w Gibraltarze zginął gen. W. Sikorski; 14 VII na stanowisku premiera zastąpił go Stanisław Mikołajczyk. Do dziś nic ustalono wiarygodnych przyczyn katastrofy gibraltarskiej.

9 XI 1943 W pierwszej ocenie moskiewskiej konferencji „wielkiej trójki” (odbytej w dniach 19-30 października), rząd polski skrytykował fakt powstania „faktycznej dyktatury trzech mocarstw godzących w politykę federacyjną Polski”; 16 XI skrytykowano plany przyznania Polsce Gdańska, Górnego Śląska i Prus Wschodnich jako rekompen saty za terytoria utracone na Wschodzie na rzecz ZSRR.

20 VII 1944 W Moskwie powstał Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, cieszący się poparciem Moskwy i złożony z osób powolnych decyzjom Józefa Stalina; w zamiarach władz ZSRR komitet miał spełnić rolę centralnego ośrodka władzy, konkurencyjnego wobec polskiego rządu przebywającego w Londynie.

26    VII 1944 Francja uznała de facto PKWN (przy jednoczesnym utrzymywaniu stosunków / rządem polskim na emigracji).

27    VII 1944 W Moskwie ZSRR podpisał z przedstawicielami PKWN porozumienie o granicy państwowej, w którym po stronic sowieckiej pozostawiono terytoria położone na wschód od rzeki Bug.

30 VII—-9 VIII 1944 Premier Si. Mikołajczyk złożył wizytę w Moskwie; rozmowy z władzami ZSRR i przedstawicielami PKWN w sprawie utworzenia rządu w wyzwalanej spod okupacji niemieckiej Polsce zakończyły się niepowodzeniem. Druga wizyta St. Mikołajczyka w stolicy Związku Sowieckiego poświęcona tej sprawie, również nie przyniosła porozumienia.

9 IX 1944 W Lublinie przedstawiciele PKWN podpisali z władzami Ukraińskiej » Białoruskiej Socjalistycznych Republik Radzieckich porozumienie o ewakuacji ludności (polskiej z Białorusi i Ukrainy ora/ białoruskiej i ukraińskiej z Polski); 22IX podobne porozumienie podpisano z Litwą. Porozumienia te uzupełniała podpisana w Moskwie 6 VII 1945 ustawa o obywatelstwie, przyznająca prawo uzyskania obywatelstwa polskiego osobom zamieszkałym przed wojną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którym skutkiem zmian politycznych na tych terenach narzucono obywatelstwo ZSRR.

31 XII 1944 PKWN przekształcił się w Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej; 4 1 1945 uznał go ZSRR; przeciwko obu faktom zaprotestował Rząd RP na [Imigracji.

31 I 1945 Czechosłowacja uznała Rząd Tymczasowy.

13 U 1945 W związku z postanowieniami konferencji jałtańskiej Rząd RP na Emigracji wystosował protest, nazywając decyzje tam podjęte w części dotyczącej Polski „nowym rozbiorem Polski”. Natomiast 21 II przywódcy konspiracyjnej Rady Jedności Narodowej stwierdzili, iż postanowienia jałtańskie podjęte bez udziału i zgody władz polskich, jakkolwiek ciężkie, zostaną przez nią zaakceptowane. W poczuciu krzywdy zadeklarowano także wolę porozumienia z ZSRR.

27-28 Ul 1945 Władze sowieckie aresztowały 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego; po przewiezieniu do Moskwy w dniach 18-21 VI byli sądzeni pod zarzutem działania na szkodę Armii Czerwonej. Zapadły wyroki od 4 miesięcy do 10 lat więzienia.

30 III 1945 Jugosławia uznała Rząd Tymczasowy.

21 IV 1945 W Moskwie przedstawiciele Rządu Tymczasowego i ZSRR podpisali układ o przyjaźni, pomocy wzajemnej i współpracy powojennej.

23-25 VI 1945 W Moskwie odbyła się pierwsza tura negocjacji w sprawie uregulowania spornych kwestii stosunków polsko-czechosłowackich.

13-27 VI 194S W wyniku toczących się w Moskwie negocjacji pomiędzy przedstawicielami Rządu Tymczasowego a grupą polityków z emigracji związanych ze St. Mikołajczykiem, uzgodniono utworzenie

109