Re exposure of DSC03347

Problemem do rozważenia jest zagadnienie, w jakim stopniu cesarze rzymscy zdawali sobie sprawę z zachodzących przemian ekonomicznych w życiu Imperium i czy próbowali je jakoś ukierunkować. Chociaż państwo rzymskie w okresie republiki i wczesnego cesarstwa nie znało właściwie zasad gospodarki kierowanej, to jednak pewne jej działy podlegały śdsłąj kontroli cesarskiej. Dotyczyło to przede wszystkim systemu pieniężnego, pracy kopalń, ogólnych zasad polityki podatkowej i celnej. Cesarze I w. i początków II w. n.e. wyraźnie faworyzowali Italię pragnąc poprzez wydawanie wielu zarządzeń zachować joj uprzywilejowaną ekonomicznie pozycję. Domięjan próbował zahamować rozwój winnic w prowincjach stanowiących groźną konkurencję dla Italii. Najbardziej kompleksowe próby demograficznego odrodzenia Italii podjął Trojan. Zakazał on emigracji ludności italskiej, starał się powiększyć jęj liczbę poprzez system alimentacji, senatorowie prowincjonalnego pochodzenia mieli obowiązek lokowania kapitałów na terenie Italii, minimum V5 ich mąjątków musiała znajdować się w Italii. Trajan występował niewątpliwie przeciw ewolucji swoich czasów, Jego konserwatyzm przejawiał się w niedostrzeganiu istotnych potrzeb prowincji, w dążeniu do sztucznego utrzymania zachwianego prymatu Italii w trosce głównie o rozwój wielkiej własności ziemskiej.

Popiersie Cessna Hadriana (Rzym, Muzeum Watykańskie). Hadrian był pierwszym cesarzem, który na wzór grecki nosił brodę, wąay i bujna kędziory. Stanowiło to przełom w modzie męskiej tTrojan był jeszcze starannie ogolony)

Konieczność zmian rozumiał w pełni cesarz Hadrian, który widział całość potrzeb Imperium i oderwał się od wąskiego „italskiego spojrzenia” swoich poprzedników. Rozpoczął swe panowanie od znacznych alg finansowych, obniżenia podatków, nadmiernie obciążających ludność w Okresie wielkich wojen Trajana. Główny wysiłek Hadriana skoncentrował się na zapewnieniu pełnego rozwoju ekonomicznego i społecznego prowincjom, które pragnął jak nąjlepiej osobiście, służyły temu częste podróże cesarza. Hadrian był niewątpliwie największym po Auguście fundatorem nowych miast, zakładał je przede wszystkim w regionach mało rozwiniętych urbanizacyjnie, a więc na obszarach prowincji nnddunąjskich, zwłaszcza w Traęji, w pewnych częściach Azji Mniejszej, w Cy-renąjce, która była niesłychanie wyniszczona po wielkim powstaniu ludności żydowskiej. Interwencjonizm Hadriana na korzyść drobną) własności ziemskiej i rozwoju prowincji był jednak zjawiskiem sporadycznym.

Następcy Hadriana, Antonimu Pius i Marek Aureliusz, nie kontynuowali jego polityki ekonomicznej i społecznej. Antoninus Pius zaniechał podróży po prowincjach i wprowadził oszczędności w budownictwie, zostawił pełną swobodę właścicielom wielkich majątków ziemskich. Wzrastąjące niezadowolenie ludności chłopskiej w pewnych rejonach Imperium znalazło wyraz w powstaniu pasterzy (bukoloi) egipskich w czasach Marka Aureliusza.

Niezależnie jednak od dość rzadkich zarządzeń cesarskich, dotyczących żyda ekonomicznego prowincji, szczodre nadawanie obywatelstwa rzymskiego ludności prowincjonalnej przyspieszało proces integracji Imperium i zacierania się różnic formalno-prawnych między prowincjami a Italią.

3. Urbanizacja Imperium i awans arystokracji prowincjonalnej

Rozwój Imperium oznaczał powstawanie coraz to nowych miast, rozwój i rozbudowę starych. Miasta prowincjonalne starały sję naśladować stolicę będącą dla nich wzorem zabudowy i stylu życia.

Rzym w okresie cesarstwa stale się rozbudowywał. Flawiusze, kontynuując działalność budowlaną Cezara i Augusta, wznosili fora cesarskie. Dzieło budowy kompleksu cesarskich rynków zakończył Trąjan, który aweye Forum przyozdobił wspaniałą kolumną przedstawiąjącą dzieje wąjen w Dacji. Pokryta była ona spiralą płaskorzeźb obrazujących poszczególne etapy wojny.

Nowym elementem dekoracyjnym stały się luki triumfalne. Po dzień dzisiejszy zachowały się łuki: Tytusa, poświęcony zdobyciu Jerozolimy, Septymiusza Sewera i Konstantyna Wielkiego. Wzniesiony przez Agryppę Panteon, świątynię poświęconą wszystkim bogom, przebudował gruntownie Hadrian wieńcząc jej sklepienie wspaniałą kopułą, która była bardzo śmiałym rozwiązaniem architektonicznym. Jednym z najbardziej monumentalnych gmachów stolicy stał się amfiteatr Fiawiuszów - Colosseum. Ta olbrzymia trzypiętrowa budowla o roz-

535