repetytorium (17)

Kartografia

Kartografia

treść

UL-

<3C

cn>

o

L_Ui

CD

<c

rv

CD

LL.

<C

'CD

r-»j

2.7. Klasyfikacja map

Podział map ze względu na:

a)    ogólnogeograficzne - przedstawiają w równym stopniu wszystkie elementy rzeźby i pokrycia terenu, np. ukształtowanie powierzchni, rzeki, jeziora, lasy, drogi, osiedla, granice administracyjne

b)    tematyczne - dają pełną charakterystykę jednego wybranego tematu, np. ukształtowania powierzchni, klimatu, rozmieszczenia ludności; inne elementy geograficzne przedstawiane są w dużym uproszczeniu, tak aby można się zorientować w rozmieszczeniu wybranego zjawiska.

Dzieli się je na:

-    przyrodniczo-geograficzne

•    geologiczne (np.: stratygraficzne, tektoniczne, litologiczne, osadów czwartorzędowych, hydrologiczne, geochemiczne, bogactw mineralnych, sejsmiczne)

•    rzeźby powierzchni Ziemi (np. hipsometryczne, batymetryczne, geomorfologiczne)

•    geofizyczne

•    meteorologiczne i klimatyczne

•    hydrograficzne

•    oceanograficzne

•    glebowe

•    rozmieszczenia świata roślinnego i zwierzęcego

-    społeczno-ekonomiczne

•    ludnościowe (np. rozmieszczenia ludności i zaludnienia, struktury biologicznej i społecznej ludności, migracji, etnograficzne)

•    gospodarcze (zasobów przyrodniczych, przemysłu, rolnictwa i leśnictwa, transportu, łączności, budownictwa, handlu)

•    usług (oświaty, nauki, kultury, zdrowia, turystyki, usług komunalnych)

•    polityczno-administracyjne

•    historyczne

skalę

a)    topograficzne (wielkoskalowe) - wykonane w skalach większych niż 1 : 200 000; dają one obraz powierzchni Ziemi w bardzo małym zgeneralizowaniu; elementy przedstawiane są w sposób szczegółowy z zaznaczeniem ich charakterystycznych cech

b)    przeglądowo-topograficzne (śred-nioskalowe) - wykonane w skalach od 1 : 200 000 do 1 : 1 000 000; dają obraz powierzchni ziemi w znacznym zgeneralizowaniu; rysunek elementów jest uproszczony i pogrubiony; we wzajemnym rozmieszczeniu zjawisk może wystąpić zmiana kierunku

c)    przeglądowe (małoskalowe) - wykonane w skalach mniejszych niż 1 : 1 000 000, bardzo mocno zgenerali-zowane; przedstawiają rozmieszczenie zjawisk jedynie w sposób orientacyjny; znaczne nieścisłości przy przeliczaniu odległości na mapie wg skali mapy

CIEKAWOSTKA

Mapy tworzono już w starożytności. Obecnie stanowią one ciekawe źródło wiedzy o postrzeganiu rzeczywistości przez ludzi w różnych epokach. Najstarsza mapa świata to gliniana tabliczka z Mezopotamii z ok. 3800 r. p.n.e. Starożytni Egipcjanie tworzyli m.in. mapy Nilu z zaznaczonymi zasięgami jego wylewów. Najbardziej znany kartograf grecki - Klaudiusz Ptolomeusz - opracował zasady konstruowania map oraz sporządził wykaz 8000 nazw geograficznych, z których dla większości podał współrzędne geograficzne. W czasach Cesarstwa Rzymskiego powszechnie stosowano mapy w celach administracyjnych i inżynierskich. W Chinach pierwsza drukowana na papierze mapa powstała ok. 1 155 r. n.e. Na mapach stosowano siatkę kwadratową, kierunki geograficzne i skalę. W średniowiecznej Europie mapy zwane Mappa mundi stały się narzędziem dydaktycznym, służącym ilustracji biblijnych teorii na temat powstania i istoty świata. Pod koniec średniowiecza pojawiły się mapy nawigacyjne zwane portolanami. Wielkie odkrycia geograficzne udowodniły, że Ziemia ma kształt kuli. Powstawały wydawnictwa kartograficzne: Merkatora, Blaeu'a, Hondiusa. W 1569 r. Merkator wydał mapę świata w wiernokątnej siatce zwanej od jego imienia siatką Merkatora.

O