rozdział 4 (38)

lUi Jerzy Altkorn

Materiały pomocnicze są niezbędne w procesie eksploatacji wyposażenia głównego (np. paliwa, smary, farby i in.). Na rynku dóbr przemysło- _; wych materiały te spełniają podobną rolę jak wybieralne dobra częstego zakupu na rynku dóbr konsumpcyjnych; kupuje się je często, w sposób rutynowy i przy minimalnym wysiłku.

Usługi dla wytwórców, nazywane często usługami produkcyjnymi, obejmują:

•    usługi zapewniające prawidłowe funkcjonowanie wyposażenia (np. instalacja, naprawa, konserwacja),

•    usługi usprawniające działalność producentów (np. przechowywanie,

•    transport, ubezpieczenie),    y.

•    usługi doradcze (np. ekspertyzy techniczne, porady prawne, badania, kształcenie i doskonalenie kadr).

3J CYKL ŻYCIA PRODUKTU

Produkty będące przedmiotem wymiany utrzymują się na rynku przez pewien czas. Przechodzą przy tym przez pewne fazy, które składają się na tzw. cykl życia produktu. Pojęcie to wykorzystuje analogie biologiczne: produkty „rodzą się”, są wprowadzane na rynek, „rosną” (wraz ze wzrostem sprzedaży), „dojrzewają” (sprzedaż stabilizuje się), aby w końcu „zestarzeć się” i „umrzeć” (sprzedaż spada i zanika).

Analogię tę rozszerza się często na całe rynki czy branże, które również rodzą się, rosną i umierają, co określa się mianem „cyklu popytu”. W ogromnej większości przypadków sposób zaspokojenia każdej potrzeby ma charakter przejściowy i zostaje z czasem zastąpiony przez warianty bardziej doskonałe. Pamięciowe liczenie ułatwił wynalazek łiczmanów i liczydeł, te z kolei zastąpiono z czasem arytmometrami i kalkulatorami, których miejsce zajęły coraz doskonalsze komputery. Przełom lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego wieku to czas ągonii gramofonowej płyty analogowej, ustępującej miejsca taśmom i płytom kompaktowym. Kilkadziesiąt lat wcześniej bezpowrotnie odszedł do historii świat pianoli, szelakowych płyt, gramofonów z tubą i innych urządzeń, które zaspokajały potrzebę „domowego” słuchania muzyki.

Rynkowa żywotność produktu zależy z jednej strony od tempa pojawienia się wynalazków oraz szybkości ich przekształcania w realne dobra i usługi, ż drugiej - od chłonności rynku, determinowanej nawykami, otwartością na Zmiany i zamożnością konsumentów.

Większość produktów przechodzi przez cztery fazy rynkowego życia: wprowadzenia, wzrostu, dojrzałości i spadku (rys. 4.2).

;W fazie wprowadzania na rynek sprzedaż produktu rośnie powoli, ponieważ nie jest on jeszcze znany szerszemu ogółowi, a produkcjąjest dopiero rozwijana. W fazie wzrostu konsumenci znają już produkt, w związku z czym jego sprzedaż nabiera tempa. W fazie dojrzałości następuje spowolnienie sprzedaży związane z nasyceniem rynku, a także pojawieniem się na nim innych produktów, zaspokajających te same potrzeby. W fazie spadku, wskutek dostępności na rynku licznych substytutów oraz wprowadzenia przez firmę nowych, doskonalszych produktów, sprzedaż gwałtownie spada.

Produkty mogą utrzymywać się na rynku przez dziesiątki lat (np. surowce) lub kilkanaście dni (np. pamiątki z olimpiady). Realny przebieg krzywej życia fnóże znacznie różnić się od klasycznego schematu. Niektóre produkty mogą wchodzić na rynek z wielkimi oporami, ale bardzo długo utrzymywać się na nim, inne - błyskawicznie uzyskać wielką popularność, aby równie szybko