scan0018 (32)

I

PROBLEM POKOJU W NASZYCH CZASACH

Dwie wojny światowe w przeciągu jednego pokolenia i możliwość wybuchu wojny nuklearnej przekonały cywilizację zachodnią, że sprawą najwyższej wagi jest ustanowienie ładu międzynarodowego i zachowanie pokoju. Wojnę zawsze uważano za dopust, Gdy okazało się, że rozwój państwa terytorialnego przekształca Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego z organizacji politycznej ćhrżeśóijaństWa w pustą skorupkę i fikcję prawną, pisarze i mężowie stanu zaczęli proponować liczne substytuty Utraconej politycznej jedności świata Zachodu. Erazm z Rotterdamu w XVI wieku, Sully, Emeric Cruce, Hugo Grdcjusz i William Penn w XVII wieku, Abbe de Saint-Piehe, Bentham i Kant wXVIII wieku byli intelektualnymi prekursorami praktycznych prób rozwiązania problemów ładu i pokoju międzynarodowego podejmowanych w XIX i XX wieku.

Najwybitniejsze przykłady tych usiłowań to Święte Przymierze, haskie konferencje pokojowe z 1899 i 1907 r., Liga Narodów i Organizacja Narodów Zjednoczonych.Te organizacje i konferencje oraz inne, mniej widowiskowe próby ukształtowania pokoju na świecie stały się możliwe dzięki czterem czynnikom: duchowemu, moralnemu, intelektualnemu i politycznemu, które zaczęły zbiegać się na początku XIX w., a kulminowały w teorii i praktyce stosunków międzynarodowych dominujących w okresie międzywojennym.

Od czasu stoików i wczesnych chrześcijan cywilizację zachodnią przenikało poczucie moralnej jedności ludzkości, która usiłuje znaleźć właściwą dla siebie organizację polityczną. Taką właśnie organizacją polityczną o uniwersalnym zasięgu było Imperium Rzymskie, które nawet po swym upadku przez wieki pozostało symbolicznym przypomnieniem jed-j ności świata zachodniego oraz najwyższym celem i . standardem, który inspirował ICaro-I la Wielkiego i Napoleona oraz determinował politykę Świętego Cesarstwa Rzymskiego I Narodu Niemieckiego *aż do wybuchu wojen religijnych. Nieprzypadkowo rozpad Świę-I tego Cesarstwa Rzymskiego w 1806 roku zbiegł się z podjętą przez Napoleona próbą i jego wskrzeszenia, zaś 10 lat później rozpoczął się okres w historii nowożytnej, w którym i jednym z głównych celów stało się przywrócenie ładu międzynarodowego.

<%