Scan0019 (20)

36

—    Tc — w wyniku odpowiedzi immunologicznej posiadają zdolność do zabicia komórek docelowych,

—    K (Killer) zdolne do cytotoksyczności komórkowej zależnej od przeciwciał,

—    NK (natural killer) zdolne spontanicznie do zabicia komórek nowotworowych.

Komórki:

—    dendrytyczne — prezentują antygeny limfocytom Th,

—    monocyty, makrofagi — zdolne do fagocytozy i zabicia mikroorganizmów i innych obcych komórek,

—    neutrofile — zdolne do fagocytozy i zabicia mikroorganizmów,

—    tuczne, bazofile — biorą udział w odpowiedzi typu. wczesnego (anafilaksji),

—    eozynofile — zdolne do fagocytozy i zabicia niektórych pasożytów przy użyciu przeciwciał,

—    megakariocyly — wytwarzają trombocyty, które uczestniczą w krzepnięciu krwi i reakcjach zapalnych,

- erytrocyty (krwinki czerwone) — wiążą kompleksy odpornościowe poprzez receptor dla dopełniacza oraz uczestniczą w ich usuwaniu.

* * *

Gdy antygen trafia, do węzła, chłonnego — poprzez naczynia chłonne doprowadzające — może on stymulować: 1) produkcję przeciwciał himioralnych przez limfocyty B (B celi system = bonę ma.r-row dependent system), albo 2) powodować odporność komórkową przez tymocyty (T cells — thymus dependent system).

Układ limfocytów B jest reprezentowany przez grudki chłonne warstwy korowej węzła chłonnego oraz przez jego część rdzeniową. Układ limfocytów T jest natomiast reprezentowany przez warstwę przykorową (para.cortical zonę) leżącą pomiędzy warstwą korową a rdzenną. Eksperymentalnie stwierdzono, że u noworodków zwierzęcych, którym usunięto grasicę, nie powstaje i nie rozwija się warstwa przykorową.

0.4. KOMPLEKSY ODPORNOŚCIOWE

37

Przy pobudzeniu układu B przez antygen dochodzi do intensywnej reakcji, szczególnie w obrębie centrów rozmnażania grudek chłonnych, które znacznie się powiększają i zawierają zwiększoną liczbę centroblastów, centrocytów, jak również fagocytów zawierających fragmenty jąder (stany sky celi). Produkcja przeciwciał hu-moralnych odbywa się w komórkach plazmatycznych — w obrębie warstwy rdzennej węzła chłonnego, która ulega znacznemu powiększeniu.

Jeśli zostaje pobudzony przez antygen układ komórek T, wtedy rozrasta się warstwa przykorową węzła chłonnego i powiększa się liczba limfocytów T, komórek siateczki (reticulum celi) i komórek tucznych (mast celi).

W śledzionie grudki chłonne odpowiadają komórkom B, a miazga na ich obwodzie — komórkom T.

Różne reakcje węzła, chłonnego mają pewne znaczenie praktyczne. Tak np. w obrębie strefy naciekania przez komórki raka (gruczoł piersiowy, szyjka macicy), jeżeli się obserwuje pobudzenie układu komórek T w warstwie przykorowej, prognoza dla pacjentki okazuje się lepsza, aniżeli wtedy, kiedy dochodzi do pobudzenia układu komórek B, lub kiedy nie widać żadnej reakcji ze strony węzłów chłonnych.

* * *

Swoista, odporność immunologiczna zostaje zapoczątkowana przez tzw. prezentację antygenu limfocytom pomocniczym Th (T lielper indu cer). Rolę komórek prezentujących antygen pełnią: makrofagi, komórki dendrytyczne, a w skórze komórki Langerhansa,. Wszakże komórka prezentująca antygen uruchamia bodźce dla innych komórek układu odpornościowego, a więc dla limfocytów T pomocniczych, jedynie wtedy, kiedy jest zgodna pod względem antygenowym z układem MIIC (major histocompatibility complex), czyli układem zgodności tkankowej, który zlokalizowany jest w obrębie 6 chromosomu i zawiera m.in. antygeny układu HLA (human lymphocyte antigen).

Okazuje się, że sam antygen nie jest bodźcem wystarczającym dla uruchomienia pełnej sekwencji reakcji odpornościowej, gdyż za-