skanowanie0020

Głównymi twórcami kierunku administracyjnego bylr Henri Fayol (1841-1925), Lyndall Urwick (1891-1983), Max Weber (1864-1920) i Chester Barnard (1886-1961).

Tablica 2.1. Zasady sprawnego zarządzania według Fayola

Podział pracy	Wysoki stopień specjalizacji powinien przynieść wzrost efektywności. Specjalizacji podlega zarówno praca techniczna, jak i kierownicza.
Autorytet	Do wykonywania obowiązków kierowniczych niezbędny jest autorytet: autorytet formalny do wydawania poleceń i autorytet osobisty wynikający z wiedzy i doświadczenia.
Dyscyplina	Członkowie organizacji muszą szanować reguły rządzące organizacją.
Jedność rozkazodawstwa	Każdy pracownik powinien otrzymywać polecenia tylko od jednego przełożonego.
Jedność kierownictwa	Podobne czynności w organizacji powinny być zgrupowane i podległe tylko jednemu kierownikowi.
Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu	Interesy jednostek nie powinny' być przedkładane ponad cele całej organizacji.
Wynagrodzenie	Wynagrodzenie powinno być sprawiedliwe zarówno dla pracowników, jak i dla organizacji.
Centralizacja	Władza i autorytet powinny być możliwie silnie skoncentrowane na wyższych szczeblach organizacji.
Hierarchia	Linia władzy powinna przebiegać z góry na dół organizacji i należy jej zawsze przestrzegać.
Ład	Zasoby ludzkie i rzeczowe powinny być koordynowane tak, by znalazły się na właściwym miejscu we właściwym czasie.
Sprawiedliwość	Menedżerowie powinni być uprzejmi i sprawiedliwi w stosunkach z podwładnymi.
Stabilizacja personelu	Należy unikać dużej fluktuacji pracowników.
Inicjatywa	Podwładni powinni mieć swobodę inicjatywy.
Esprit de corps (harmonia)	Praca zespołowa, duch zespołu, poczucie jedności i przynależności do jednej grupy powinny być popierane i podtrzymywane.

Źródło: H. Fayol General and Induslrial Management, wyd. poprawione. Lakę Publishing Company. 1984.

Henri Fayol, francuski przemysłowiec, ujął zbiorczo praktykę zarządzania w 14 zasadach.

• zarządzanie administracyjne

Podejście do zarządzania, koncentrujące się na zarządzaniu całą organizacją.

76 I. Wprowadzenie do zarządzania

Henri Fayol był najwybitniejszym rzecznikiem kierunku administracyjnego w zarządzaniu. Jako francuski przemysłowiec, Fayol przez długi czas nie był znany amerykańskim menedżerom i uczonym, aż do wydania jego najważniejszej pracy, Administracja przemysłowa i ogólna, przetłumaczonej na angielski w 1930 r.¹⁸ Czerpiąc ze swych doświadczeń w pracy kierowniczej próbował on usystematyzować praktykę zarządzania, by dać wskazówki innym menedżerom. Jego pomysły znalazły wyraz w 14 zasadach sprawnego zarządzania. Zasady te wyliczono ,w tablicy 2.1. Fayol jako pierwszy określił specyficzne funkcje kierownicze .planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania. Był przekonany, że funKpjeNte trafnie odzwierciedlają treść procesu zarządzania. Większość współczesnych praćma temat zarządzania (włącznie z niniejszą) nadal wykorzystuje te ramy, a większości praktykujących menedżerów znany jest ten opis ich pracy.

/Po zakończeniu kariery jako oficer armii brytyjskiej, Lyndall Urwick stał się uznanym teoretykiem i konsultantem zarządzania. Połączył on naukowe zarządzanie z dorobkiem Fayola i innych teoretyków kierunku administracyjnego. Przyczynił się również do; postępu nowoczesnego myślenia na temat funkcji planowania, organizowania i' kontrolowania. Podobnie jak Fayol, opracował on wykaz wskazówek w celu^poprawy sprawności zarządzania. Urwick jest ceniony nie tyle za własne oryginalne osiągnięcia, ile za syntezę i interpretację prac innych.

Mimo że Max Weber żył i pracował w tym samym okresie co Fayol i Taylor, jego wkład został dostrzeżony i uznany dopiero po latach. Weber był niemieckim socjologiem, a jego najważniejsza praca została przetłumaczona na angielski dopiero w 1947 r.^Iy. Praca Webera na temat biurokracji stworzyła podwaliny współczesnej teorii organizacji, omówionej szczegółowo w rozdziale 11. Koncepcja biurokracji, jak o tym będzie jeszcze mowa, oparta jest na racjonalnym zestawie wytycznych do kształtowania struktury organizacji w sposób najbardziej efektywny.

Ważny wkład do zarządzania wniósł Chester Barnard, były prezes New Jersey Bell Telephone Co., w swojej książce The Functions of the Executive (Funkcje dyrektora)²⁰, w której zaproponował ważną teorię akceptacji autorytetu. Twierdził on, że; podwładni oceniają zasadność poleceń przełożonego i następnie decydują, czyje zaakceptować. Polecenie zostaje zaakceptowane, jeśli podwładny je rozumie, jest zdolny je wykonać i uważa je za właściwe. Trafność spostrzeżeń Barnarda wzmacnia jego doświadczenie w pracy na najwyższych szczeblach kierowniczych.

Osiągniącia i ograniczenia spojrzenia klasycznego

Osiągnięcia i ograniczenia klasycznego podejścia zostały ujęte zbiorczo w tablicy 2.2. Spojrzenie klasyczne jest podstawą, na której rozwinęły się wszystkie późniejsze teorie, a wiele spostrzeżeń tego ujęcia zachowuje do dziś aktualność. Twórcy ujęcia klasycznego pierwsi skupili uwagę na zarządzaniu jako znaczącym polu badań. Kilka aspektów ujęcia klasycznego ma ważne znaczenie dla dalszego omówienia w tej książce np. planowania, organizowania i kontrolowania.

2. Ewolucja zarządzania 77