skanowanie0066 (8)

Port gdyński był Jedną z największych inwestycji Polski międzywojennej. Zbudowano go w miejscu zupełnie nie zagospodarowanym, w pobliżu wioski rybackiej Gdynia położonej u wylotu Pradoliny Kaszubskiej. Do prowizorycznego nabrzeża pierwszy statek przycumował już w 1923 r. Do roku 1939 port gdyński został w zasadzie zbudowany i przejął większość obrotów polskiego handlu zagranlcznogo drogą morską. Gdynia Już w 1932 r. zrównała się z Gdańskiem pod względem tonażu wchodzących statków. Od tego czasu aż do wybuchu II wojny światowej zajmowało pierwszą pozycją no Bałtyku. W roku 1938 przeładunki portu gdyńskiego osiągnęły 9,2 min t, a gdańskiego 7,1 min t.

Przy porcie gdyńskim powstało nowoczesne miasto, w którym w 1939 r. zamieszkiwało już 120 tys. osób. Do rozwoju portu przyczyniło się uruchomienie Magistrali Węglowej, prawie prostolinijnego połączenia kolejowego z Górnym Śląskiem, omijającego terytorium Wolnego Miasta Gdańska. Gdynia stała się także ważnym portem pasażerskim (linia Gdynia—Ameryka), w 1938 r. skorzystało z niego 43,2 tys. osób (bez ruchu przybrzeżnogo), podczas gdy z portu gdańskiego tylko 1,3 tys. osób. Gdynia pełniła ponadto funkcję portu wojennego, a w 1928 r. podjęto tu budowę pierwszej polskiej stoczni morskiej. Do wybuchu wojny zwodowano w niej Jednak tylko kilka małych jednostek przybrzeżnych.

Poza Gdynią, na niewielkim skrawku międzywojennego wybrzeża polskiego zbudowano w latach 1938—1939 nowy port rybacki, który nazwano Władysławowem. Rozbudowany został port helski, do którego doprowadzono linią kolejową.

Na początku 1939 r. flota handlowa Polski Uczyła 128 statków, z czego większość stanowiły maleńkie jednostki używane w porcie i ruchu przybrzeżnym — 57 statków miało pojemność do 100 BRT. 35 statków pojemność 101—500 BRT. większych było tylko 36*.

8taa •bccnr w wyniku działań II wojny światowej wszystkie polskie porty zostały w dużym stopniu zniszczone. W porcie gdyńskim falochrony były zniszczone w 90%, nabrżbża w 45%. a wrak pancernika „Gnebenau” blokował wejście do portu. W porcie gdańskim falochrony uległy zniszczeniu w 18%. nabrzeża w 15%, ikzą-dzema mechaniczne w 40%, a magazyny całkowicie. W porcie szczecińskim nabrzeża były zniszczone w 10%. urządzenia mechaniczne w 40%, magazyny w 30%". Zniszczenie mostów na Odrze 1 RegaUcy odcięło port szczeciński od reszty kraju.

W trakcie powojennej odbudowy nie tylko usunięto wszyst-stkie zniszczenia, lecz także porty poważnie rozbudowano i zmo-

*> Mały Rocznik SUKyifyczay >939, GUS.    1S30.

*• XX lat Pobiel Ludowej, Warszawa 1064, l. 449.

demizowano. W Szczecinie powstał nowy rejon przeładunków masowych z wysoce zmechanizowanymi urządzeniami przeładunkowymi; Szczecin stał się bowiem głównym portem wywozowym węgla. W Gdańsku poszerzono wejście do portu i zbudowano nowe nabrzeża, m.ln. bazę przeładunku siarki.

Największe inwestycje morskie podjęto w trzecim dziesięcioleciu Polski Ludowej. Ponieważ do portu szczecińskiego nie mogę zawijać wielkie statki morskie, wprowadzane obecnie do eksploatacji, zdecydowano zlokalizować główną zachodnią bazę przeładunkową węgla i innych towarów masowych w Świnoujściu. Kolejne części nowego portu w Świnoujściu, uruchamiane od 1968 r. noszą nazwy „Swinoport II”, „Świnoport III" i „Swino-port IV”.

Jeszcze większą inwestycją jest budowany od 1970 r. Port Północny w Gdańsku. Umożliwi on obsługę największych statków, jakie są zdolne wpłynąć na Bałtyk. Port Północny będzie służyć

Ryi. SS

Port Północny w Gdańsku

Źródło: „Gcocra. ria w Mkolo" im, nr «, i. III.

wyłącznie przeładunkom towarów masowych: węgla, rud. paliw płynnych, siarki i surowców nawozowych. Najwcześniej, bo w połowie 1974 r, przekazano do użytku część węglową portu, która dzięki pełnej mechanizacji (wywrotnice wagonowe, taśmociągi) może przeładować tyle węgla, ile dotychczas przeładowywały wszystkie nasze porty razom. Z kolei w 1075 r. została oddana do użytku baza paliw płynnych, która umożliwia import ropy naftowej drogą morską. Baza ta Jest połączona rurociągiem z pobliską rafinerią gdańską i Płockiem (rys. 33).

135