PAŁUBA
inne jak pożyteczny kłos zboża, inne znowu jak chwast zielony, który ani pożyteczny, ani piękny nie jest”. „Fartuszek kobiety nie może nigdy zastąpić sztandaru idei”. „Filistra poznasz po tym, co mówi, arystokratę ducha po tym, co zamilcza”. Aforyzm
0 tragicznych bohaterach z arystokracji, skreślonych według recepty dramatu Na jedną kartę, brzmiał tak: „Dzielność prawdziwa polega na tym, żeby wytężenia i zdolności człowieka szły w linii przeciwnej, a równoległej do najważniejszych przeszkód życia; bo tylko wtedy energia się nie rozprasza”. „Jeżeli takie były cierpienia, ustami przez nią zadane, to
1 rozkosz pocałunków, w jej ustach mieszkająca, musiała być jedyna”. (Co za logika.) „Geniusze muzykalni to wulkany, przez które wybucha ukryta (?!) we wszechświecie ogólna harmonia”. „Prawdziwa muzyka jest więcej niż muzyką, jest poezją; prawdziwa poezja zbliża się do muzyki”. „PrawdziwTa muzyka jest odnajdywaniem duszy instrumentu; tu jest związek muzyki z mitologią”. „Prawdziwy wdzięk jest bardzo zbliżony do wdzięczności — dla wszystkich i dla wszystkiego”. „Muzyka jest czasem, który tęskni do tego, żeby być miejscem”. „Na każdą wklęsłość w naturze przypada odpowiednia wypukłość”. Naturalnie było także mnóstwo aforyzmów na temat mężczyzny i kobiety, że mężczyzna tak, a kobieta owak; np.: „mężczyzna ma uczucie w rozumie, a kobieta rozum w uczuciu” itp.
Chora miłość dzięki znajomościom, jakie posiadał Gasztold, i jego znanemu burzliwemu charakterowi zyskała średnie powodzenie. Atoli większa część czytelników i recenzentów pomimo ostrzeżeń zawartych
I
_ TENŻE SAM PIERWIASTEK Z WIZYTĄ U GASZTOLDA
tytule i przedmowie uznała książkę za niemoralną ; dla zdrowia społecznego zgubną. Nie jakoby ci T* ludzie mieli mimo owych ostrzeżeń dobry węch, lecz po prostu dlatego, że to, co autor im podsuwał, wcale na nich nie działało, nie wlazło się nawet do ich umysłu, szczęśliwego z posiadania jednego wygodnego kryterium, było dla nich już zanadto subtelne ' skomplikowane. — Jakie wrażenie wywarła Chora miłość na Strumieńskich?