intencji itp. cech obiektów. O pewnych innych zmiennych przewidujemy, że będą one zależne od manipulacji lub innych okoliczności eksperymentu. Rozumiemy przez to, że one zależą od tego co obiekt uczyni w odpowiedzi na zadane zmiany. Nieco w opozycji do natury tego rozróżnienia terminy te bywają również używane w badaniach gdzie nie manipuluje* się ^dosłownie zmiennymi niezależnymi lecz jedynie przypisuje obiekty do pewnych *grup eksperymentalnych na podstawie posiadanych przez nie cech. Jeśli na przykład w pewnym eksperymencie mężczyźni porównywani są z kobietami pod względem liczby białych komórek krwi to Płeć może być nazwana zmienną niezależną a Liczba Białych. .Ciałek (LBC) zmienną zależną.
Podstawowe metody analizy zależności między dwoma zmiennymi:
Analiza graficzna
Metody graficzne pozwalają szybko ocenić czy istnieje współzmienność między wartościami badanych zmiennych
- wykresy rozrzutu stosowane dla skal ciągłych.
- zgrupowane wykresy kolumnowe
Analiza tabelaryczna dla dwóch zmiennych
Najprostszym • rozkładem tabeli- jestrozkład częstotliwości, jednej cechy ..dostarczający, informacji czysto opisowych. Gdy źródłem danych jest próba. losowa, to można ustalić przedział ófnośći^ sprawdzić istotność wyniku. Chcąc poznać relacje między poszczególnymi zmiennymi sporządzamy i analija^emy tabele dmw i więjodzielne •'
Tabela wielodzielcza
Podstawowa dla socjologa technika analizy współzmiennośei. Służy do oceny zależności (braku zależności) między zmiennymi. Obliczania współczynników siły związków. Przeznaczona dla zmiennych nominalnych lub porządkowych.
Tabela wielodzielcza stanowi kombinację dwóch lub więcej tabel liczebności ułożonych w ten sposób, że każda komórka tabeli reprezentuje jedyną kombinację konkretnych wartości tabelaryzowanych zmiennych. Oznacza to, że tabele wielodzielcze umożliwiają analizę liczebności odpowiadających kategoriom wyznaczanym przez więcej niż jedną zmienną. Poprzez analizę tych liczebności można zidentyfikować relacje jakie zachodzą między tabelaryzowanymi zmiennymi. Tabelaryzować należy jedynie zmienne dyskretne (nominalne) lub zmienne o ograniczonej ilości sensownych wartości. Zwróćmy uwagę, że jeśli chcemy tabelaryzować zmienną ciągłą (np. dochód) to należy ją wpierw zakodować zamieniając na pewną liczbę rozłącznych kategorii (np. niski, średni, wysoki).
Tabela 2x2
Najprostszą formą tabeli wielodzielczej jest tabela 2 na 2, w której dwie zmienne są sklasyfikowane krzyżowo a każda z nich ma tylko dwie wartości. Na przykład załóżmy, że prowadzimy badanie, w którym kategorie: mężczyzna i kobieta pytane są o upodobanie do jednego z dwóch gatunków wody sodowej (gatunek A i gatunek B).
Plik danych może być następujący:
WODA
PŁEĆ