s232 (3)

metod określania stron świata oparta jest na fakcie, że mocniejsze i liczniejsze konary wyrastają od bardziej nasłonecznionej, południowej strony drzewa. Po tej stronie gałęzi jest więcej i mają one horyzontalny układ, podczas gdy po stronie przeciwnej są rzadsze i rosną raczej pionowo. W czasie zimy, kiedy drzewa liściaste mają nagie korony, można to czasem zaobserwować również w lesie. Upewnij się tylko, czy drzewo lub drzewa rosną na płaskim podłożu i są wystawione na działanie promieni słonecznych przez cały dzień, czy nie pada na nie na przykład cień góry. Kiedy brak innych możliwości, można skorzystać z powyższych metod, nie są one jednak tak dobre, jak te, które omówię za chwilę.

Indiańskie sposoby orientacji w terenie

Umiejętności, o których chcę napisać teraz, są bardzo proste i można z nich skorzystać zawsze i wszędzie, zarówno kiedy korzysta się z mapy, jak i wtedy, gdy wędruje się bez niej. Dzisiaj mało kto o nich pamięta. Dawniej jednak umożliwiały ludziom bezpieczną eksplorację dzikich bezdroży i odnalezienie po długim czasie, kiedy ich ślady zostały zatarte przez wiatr i deszcz, powrotnej drogi. Jeżeli zabłądziłeś i nie możesz skorzystać z którejś z pewnych metod określania kierunku, techniki te uchronią Cię przed dalszym błądzeniem. Pozwolą odnaleźć powrotną drogę do miejsca, z którego ostatnio wyruszyłeś.

Po pierwsze, pozostawiaj na ziemi wyraźne znaki, żeby móc po nich wrócić. Robiąc je oznacz kierunek, w którym chcesz po nich wędrować. Kiedy odejdziesz od nich na pewną odległość, sprawdź, czy wciąż są widoczne. Staraj się znaleźć inne punkty orientacyjne, które będą dodatkowym zabezpieczeniem. Kiedy wędrujesz, nie trać kontaktu wzrokowego ze znakami orientacyjnymi. Jeżeli jeden z nich zaczyna znikać z pola widzenia, wybierz i zapamiętaj jakiś charakterystyczny punkt leżący na linii pomiędzy nim a Tobą (indiański zwiadowca, który nie chce zostać odkryty, nie posuwa się nigdy dokładnie po linii swoich znaków).

Po drugie, spoglądaj przez ramię na teren, który właśnie przeszedłeś. Jest to zasada, o której najczęściej zapominają współcześni wędrowcy. Z tej strony wszystko wygląda zupełnie inaczej i dobrze jest zapamiętać ten widok, bo nigdy nie wiadomo, czy nie trzeba będzie wracać tą samą drogą.

Trzecia zasada jest również często ignorowana. Brzmi ona: oznakuj swój szlak. Indianie, którzy potrafią wprawnym okiem wypatrzyć najmniejsze zmiany w naturalnym krajobrazie, mogą pozostawiać bardzo subtelne znaki, takie jak kilka położonych obok siebie kamieni, złamana gałązka czy związana kępka trawy. Korzystam z tej metody często, szczególnie na obszarach o gęstym podszycie. Wybierz stałe miejsce dla swoich znaków: po prawej stronie ścieżki i na przykład zawsze u podstawy pnia. Gdy już dojdziesz do wprawy, wystarczy, że będziesz pozostawiał je na początku szlaku i na rozdrożach. Oznakowując szlak staraj się nadawać opisowe nazwy charakterystycznym obiektom, które mijasz, takie jak: „rozwidlone drzewo” lub „wygięty dąb”. Łatwiej będzie Ci je dzięki temu zapamiętać.

Nacięcia na drzewach są trwalszym sposobem znakowania szlaku. Żeby wykonać znak, ścina się korę z pnia w ustalony wcześniej sposób. W niektórych częściach świata z metody tej wciąż korzystają leśnicy, strażnicy parków i traperzy. Osobiście wolę mniej brutalne sposoby pozostawiania znaków. Opisałem tu niektóre najczęściej stosowane znaki, Ty jednak możesz stworzyć swój własny kod. Te oznaczenia są często niedoceniane przez współczesnych wędrowców. Każdego roku w rozległych lasach świata kilku z nich błądzi, wpada w panikę i brnie w nieznane, oddalając się coraz bardziej od szlaku. Bardzo często błądząjuż po odejściu na kilka kroków od obozu. Szczególnie w gęstym lesie łatwo jest stracić orientację. W takiej sytuacji powinieneś oznaczyć miejsce, w którym uświadomiłeś sobie, że zabłądziłeś i próbować powrócić do obozu pozostawiając po drodze czytelne znaki. W ten sposób będziesz mógł zawsze powrócić do miejsca, w którym się zgubiłeś, i spróbować jeszcze raz obierając inny kierunek. Jest to o wiele szybszy sposób odnalezienia powrotnej drogi niż kierowanie się swoim wyczuciem i maszerowanie zazwyczaj w złą stronę. Korzystałem z tego sposobu kilka razy i zawsze z dobrym skutkiem. Odnalezienie właściwego szlaku ze znajomymi punktami orientacyjnymi nie zabierało mi nigdy więcej niż pół godziny.

Panika, o której mówiłem, podsycana przez instynkt samozachowawczy, jest bardzo silna. Kiedyś w New Forest spotkałem grupę piechurów, którzy zabłądzili i pytali mnie, jak mają dojść do parkingu, na którym zostawili samochód. Byli tak zdenerwowani, iż kompletnie nie zwracali uwagi na otoczenie i po prostu nie mogli uwierzyć, kiedy powiedziałem im, że parking jest 100 m od miejsca, w którym ich spotkałem. Wystarczy, żebyś odszedł na kilka kroków od szlaku, a już psotne elfy sprawią, że zabłądzisz, więc dobrze radzę, stosuj się do powyższych zasad.

Wzywanie pomocy

Każdy z nas, bez względu na posiadane umiejętności i doświadczenie, może znaleźć się w sytuacji, w której będzie potrzebował pomocy. Jest więc sprawą życiowej wagi, żebyś znał podstawowe sygnały ratunkowe.

Każdy z nich działa na zasadzie tworzenia wyraźnego kontrastu z normalnymi warunkami. Sygnały te dzielą się na pasywne i aktywne.

Sygnały pasywne. Sygnały te nie mogą same przyciągnąć uwagi ratowników, jak na przykład wystrzelona raca, ale jeżeli ktoś będzie ich szukał i zostaną zauważone, powiedzą, gdzie jesteś i że potrzebujesz pomocy. Do tych sygnałów zaliczamy wycięte w gęstej pokrywie roślinnej wolne przestrzenie, strzałki i umieszczone na ziemi symbole SOS. Jeżeli wykonujesz któryś z tych znaków, staraj się tak wkomponować go w rzeźbę terenu, żeby rzucał cień, który wzmocni jego kontury. Litery i symbole powinny być jak największe. Pasywnym sygnałem jest również jaskrawo ubarwiony materiał; może to być na przykład rozłożony na ziemi spadochron. Myśl w kategoriach kontrastujących z otoczeniem kształtów, ruchów, kolorów, dźwięków i zapachów. Sygnały aktywne. Są one najważniejsze, można nimi bowiem zwrócić uwagę potencjalnych ratowników. Jeżeli używasz międzynarodowego kodu sygnalizacyjne-

233