skanuj0011 (276)

174 5. Kulturowe aspekty turystyki zrównoważonej

5.2.2.3. Koncepcja „turystyki ACE”

Prawdopodobnie autorem koncepcji „turystyki AĆE” jest D.A. Fennell [1999], który uznał, że wobec kłopotów z określeniem granic między turystyką przygodową, kulturową i ekoturystyką, może je potraktować łącznie właśnie jako „turystykę ACE” (od angielskich określeń adventure, cultural, ecotourism). Termin ten zyskał popularność zwłaszcza wśród praktyków i organizatorów rynku turystycznego, głównie ze względu na to, iż stwarza możliwość zorganizowania i promowania jednego, syntetycznego, produktu turystycznego, łączącego wiele zróżnicowanych atrakcji, w przeciwieństwie do produktu turystycznego wyspecjalizowanego w jednym kierunku. Jak uważa M. Durydiwka [2003,165] właśnie „...taki syntetyczny produkt może być popularny wśród szerokiej grupy konsumentów oczekujących zróżnicowanych doznań podczas podróży turystycznych”. Nic więc dziwnego, iż coraz częściej w ofertach turystycznych można znaleźć nie tylko elementy łączące w sobie wątki kulturowe i przyrodnicze, ale także różnego rodzaju atrakcje typowe dla turystyki aktywnej (której integralną częścią są nie tylko emocje związane przygodą, ale często wysiłek fizyczny, sprawność fizyczna, odporność na stres itp.).

Za synonim „turystyki ACE” można uznać „turystykę CAN” (od angielskich słów culture, adventure i naturę), która rozwinęła się m.in. w Sarawaku (Malezja), gdzie w ofertach turystycznych proponuje się turystom zwiedzanie miejsc zlokalizowanych w sąsiedztwie parków narodowych, a jednocześnie będących częścią dziedzictwa kulturowego [Yea 2002,179]. Innym przykładem turystyki nawiązującej do koncepcji „turystyki ACE”, a jednocześnie zgodnym z założeniami turystyki zrównoważonej, jest turystyka, która rozwinęła się w prowincji Alberta (Kanada) w regionie zamieszkiwanym przez plemię Woodland Cree, gdzie turyści mają możliwość nie tylko zapoznania się z kulturą Indian i będącą dla nich głównym źródłem dochodów gospodarką leśną, ale również uprawiać wędkarstwo (korzystając z możliwości zatrzymania się w dwóch specjalnie w tym celu zbudowanych schroniskach wędkarskich) [Colton 2005]. Podobne elementy zawierają strategie rozwoju turystyki realizowane w północnej Szwecji i Finlandii, w których czołowe miejsce zajmują cele nawiązujące do historii i kultury Lapończyków (Sami) związanej w dużej mierze z hodowlą reniferów, a także podkreślające unikatowość środowiska przyrodniczego (noc i dzień polarny, zorze polarne, tundra) i możliwość uprawiania turystyki aktywnej (połów łososi, wyścigi zaprzęgów reniferów) [Iliachenko 2005,8]. Do modelu „turystyki ACE”nawiązują również G. Mu-sa i in. [2004], zajmując się specyfiką turystyki wysokogórskiej w Nepalu, jak również J. Mograbi i Ch.M. Rogerson [2007], S. 01ivier [2007] oraz M.Z. Gebreyohanns [2006], opisujący znaczenie turystyki dla rozwoju zrównoważonego w rejonie Sondwana Bay (Republika Południowej Afryki), na wyspie Apo (Filipiny) i na wyspach archipelagu Dahlak (Erytrea), które są odwiedzane nie tylko przez turystów zainteresowanych nurkowaniem i oglądaniem raf koralowych, ale również życiem codziennym ich mieszkańców. Połączoną z turystyką kulturową i warunkami przyrodniczymi adventure tou-rism, jako główny motyw przyjazdu turystów do miasta Dżajsalmer opisuje także M. Shackley [1996], która zajmowała się analizą wpływu tzw. camel safaris (wycieczek na wielbłądach) na rozwój lokalny w stanie Radżastan (Indie). Wyraźne nawiązywanie